برآورد الگوي بهره وري كل عوامل توليد گندم آبي ايران با تأكيد بر نقش سياست اقتصاد دانش بنيان در امنيت غذايي

ارتقاي بهره‌وري در راستاي تأمين امنيت غذايي مهم‌ترين هدف سياست اقتصاد دانش‌بنيان در ايران است. رهيافتي كه پيروي از آن، با توجه به چالش‌هاي پيش‌روي توليد با رويكرد سنتي، بيش از پيش احساس مي‌شود. در اين راستا، دولت‌ها با توجه به اهميت گندم به عنوان يكي از مهم‌ترين محصولات راهبردي كشور، از طريق سرمايه‌گذاري‌ در برنامه‌هاي تحقيقاتي و ترويجي اصلاح ارقام،‌ همواره درصدد ارتقاي بهره‌وري براي تأمين امنيت غذايي مي‌باشند. با اين وجود، موفقيت در تحقيقات امري ضروري است تا بدين وسيله بهره‌وري افزايش يابد. مطالعه‌ي حاضر تلاش مي‌كند با محاسبه‌ي منافع حاصل از تحقيقات به‌نژادي 10 رقم از ارقام منتخب گندم آبي، اثر منافع تجمعي حاصل از تحقيقات به‌نژادي موفق را بر بهره‌وري كل عوامل توليد گندم آبي ايران، طي سال‌هاي 1396-1375 برآورد كند. براي اين منظور، نخست شاخص بهره‌وري كل عوامل توليد به روش شاخص ترينكوئيست تيل محاسبه شد. سپس، الگوي بهره‌وري كل عوامل توليد گندم آبي به روش وقفه توزيعي آلمون، برآورد شد. نتايج حاكي از آن است كه يك درصد افزايش در منافع تجمعي حاصل از تحقيقات به‌نژادي ارقام منتخب گندم آبي، بهره‌وري كل عوامل توليد را به ميزان 0.19 درصد افزايش مي‌دهد. همچنين، يك درصد افزايش در مخارج ترويج و آموزش ارقام اصلاح شده‌ي گندم، بهره‌وري كل عوامل توليد را طي شش دوره به ميزان 0.03 درصد افزايش مي‌دهد. لذا، پيشنهاد مي‌شود با بهبود برنامه‌هاي آموزشي و ترويجي، زمينه‌ي پذيرش ارقام اصلاح شده توسط كشاورزان از طريق افزايش سطح آگاهي، فراهم شود.