تبيين عقلي نقش قوه خيال در تربيت ديني انسان از منظر حكمت و عرفان اسلامي

The Role of Phantom in Religious Training, Regarding to the Islamic Mysticism and Wisdom

انسان به­ عنوان موجودي چند بعدي‌ از ديرباز مورد توجه تربيت انبياء الهي بوده ­است. شناخت ابعاد وجودي و زواياي نفس او در فرايند تربيت از اهميت ويژه ­اي برخوردار است. هرجزئي از اجزاي وجودي انسان چه در جسم و چه در نفس داراي كاركَردي براي خود بوده و رسالتي بر عهده ­دارد و انسان در مسير رشد و تعالي از ظرفيت آن بهره ­مند ­مي­ شود. در اين ميان قوۀ خيال بيشترين ظهور را در عالم كثرات و در بين مردم دارد. اين تحقيق با رويكردي ايجابي به قوه خيال و با روش تحليلي- توصيفي درصدد تبيين عقلي نقش و جايگاه اين قوه در تربيت ديني انسان از منظر حكمت و عرفان اسلامي است. بر اين اساس بعد از بررسي حقيقت تربيت ديني و توجه به سطوح مختلف ادارك تصوري و تصديقي متربي در فرايند تربيت از يك سو و جايگاه خيال به ­عنوان حدّ واسط بين حس و عقل و خصوصيات بارز آن از جمله خلاقيت و محاكات و همچنين ارزش معرفت­ شناختي اداركات خيالي به­ ويژه در تطبيق با عالم خيال منفصل از سوي ديگر، با بهره­ گيري از آموزه ­هاي عرفان و حكمت اسلامي در مقام اثبات عقلي نقش خيال به عنوان نقطه آغازين تربيت ديني انسان است.

Human being as a multidimensional creature has been always an important subject in prophet’s divine training. Knowing all dimensions of the man, either its body or soul have a special function and message in the path of sublimation. The phantom is one of the most effective elements among diversities especially the human beings. Ion This article studies the position of phantom in religious training based on Islami mysticism and wisdom. The research method is descriptive analysis with a positive approach to the subject. At first it describes the conceptual and confirmative cognition of the religious training. Then it focuses on the wisdom as a medium and some features such as creativity, mimesis, and epistemic values of conceptual cognition. Finally, we disproved that wisdom is the starting point of religious training.