عنوان مقاله :
نقش اسطورۀ كردي شاماران در شكل‌گيري داستان ملكۀ مارانِ هزارويك‌شب و شناسايي ريشۀ اساطيري آنان
عنوان به زبان ديگر :
The Role of the Kurdish Myth of Shamaran in Shaping the Story of the Queen of the Thousand and One Nights, and Tracing its root in the Myths of Ancient Elam
پديد آورندگان :
جمشيدبيگي، رعنا دانشگاه سيستان و بلوچستان، زاهدان، ايران
كليدواژه :
ادبيات عامه , اسطوره , شاماران , ملكه ماران , هزار و يك شب , انسان مار , عيلام باستان
چكيده فارسي :
از سده‌هاي بسيار دور تاكنون، اسطورۀ موجودي با سر زن و بدن مار به‌نام شاماران، در ميان قوم ايراني كرد وجود دارد. احترام به اين اسطوره در ميان مردمان غرب ايران همواره با آيين‌هاي ويژه‌اي همراه بوده است. در كتاب هزارويك‌شب كه يكي از آثار مهم ادبي و فرهنگي مشرق‌زمين است داستاني به‌نام ملكۀ ماران و حاسب‌كريم‌الدين وجود دارد كه بسيار به داستان شاماران شبيه است. عناصر اين دو داستان نيز يادآور اساطير هستند. بي‌ترديد بسياري از داستان‌ها، باورها و فرهنگ‌هاي عاميانه با اساطير كهن پيوند ژرفي دارند. هدف اصلي اين پژوهش بررسي نقش اسطورۀ شاماران در شكل‌گيري داستان شاماران و يافتن ريشۀ مشترك اين دو است. با تكيه بر بن‌مايه‌هاي اصلي اين داستان و اسطوره كه انسان ـ مار و فرمان‌روايي او بر مارها و زيستن او در زيرزمين و كنار آب‌ها هستند، ريشۀ آن بررسي مي‌شود. يافته‌هاي اين پژوهش كه به شيوۀ توصيفي ـ تحليلي انجام شده است نشان مي‌دهد كه داستان ملكۀ ماران براساس اسطورۀ شاماران ساخته شده است و اين اسطوره در اساطير و دين عيلام كه يكي از مهم‌ترين تمدن‌هاي باستان ايراني است، ريشه دارد و يكي از انواع ارباب حيوانات عيلامي است.
چكيده لاتين :
For many centuries, there has been a myth of a creature with a female head and snake body called Shamaran among the Iranian Kurdish people. Respect for this myth has always been associated with special rituals. In the book One Thousand and One Nights, which is one of the most important literary and cultural works of the Orient, there is a story called "Queen of Snakes and Haseb Karimuddin", which is very similar to the story of Shamaran. The traits of these two stories are also a recalling of the myths. Undoubtedly, many folk tales, beliefs and cultures are deeply connected with ancient myths. The main aims of this study is to investigate the role of Shamaran myth in the formation of the story of the "Queen of Snakes" and to find the common roots of the two. Therefore, the main theme of this story, which is human-snake, is examined. The findings of this research, which has been done in a descriptive-analytical way, showed that the story of the "Queen of Snakes" is based on the myth of Shamaran, and this myth is rooted in religion and myth of the most important Iranian civilizations, the ancient Elam.
عنوان نشريه :
فرهنگ و ادبيات عامه
