ﺗﺤﻠﯿﻞ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻫﺎي اﺳﻄﻮره اي در آﺛﺎر ﻣﻨﻈﻮم ﻋﻄﺎر

The aesthetic analysis of mythological contradictions in Attar's poems

آثار منظوم عطار سرشار از انواع تقابل‌هايي است كه از سويي او را در القاي مفاهيم عرفاني مورد نظرش ياري مي‌رساند و از سوي ديگر در حكم عنصري تصويرساز، وجه زيبايي‌شناختي شعر او را ارتقا مي‌دهد. تقابل‌هاي اسطوره‌اي يكي از گونه‌هاي پربسامد تقابل در آثار عطار است. در اين جستار با روش توصيفي ـ تحليلي و بر پايۀ داده‌هاي كتابخانه‌اي، پس از تبيين ارتباط ميان اسطوره، زيبايي‌شناسي و تقابل، با بررسي تقابل‌هاي اسطوره‌اي در آثار منظوم عطار، كوشش مي‌شود به اين پرسش پاسخ داده شود كه تقابل‌هاي اسطوره‌مدار در متون يادشده، از چه طريق و با چه سازكاري موجب ايجاد لذت زيبايي‌شناختي در مخاطب مي‌شود. هدف اين پژوهش روشن ساختن جايگاه تقابل‌هاي اسطوره‌اي در بوطيقاي شعر عطار و تبيين چرايي و چگونگي تأثير زيبايي‌شناختي تقابل‌هاي اسطوره‌اي در شعر اوست. نتايج اين تحليل نشان مي‌دهد كه از ميان انواع عواملي كه سبب‌ساز زيبايي يك شگرد ادبي هستند، ارزش زيبايي‌شناختي تقابل‌هاي اسطوره‌اي در شعر عطار، بيش از هر چيز، برآمده از انواع عاطفه‌اي است كه به مخاطب منتقل مي‌كنند. تقابل‌هاي اسطوره‌اي در شعر عطار از دو راه موجب انتقال عاطفه به مخاطب و به‌تبع آن ايجاد لذت زيبايي‌شناختي در او مي‌شوند: 1- از راه بازنمايي و تمثيل؛ 2- از راه ايجاد حس يگانگي و وحدت.

Contradiction and Conflict are an important theme within the field of philosophy and mysticism. One could argue that dichotomies are necessary categories without which the world can’t be apprehended. In addition to extending the capacity of meaning, Contradiction and Conflict have an outstanding role in aesthetics of literary text. Mythical oppositions are one of the frequent elements in Attar’s poem. Analyzing the mythical opposition in Attar’s poems, it has been tried in present paper to clarify the role of mythical opposition in beauty creation and to make it clear how and in what ways the aesthetic aspect have strengthened poetry. The results of this analysis show that the aesthetic value of the mythological contradictions is due to the types of emotions that are being transmitted to the audience. The mythical oppositions in Attar's poetry convey emotion to the audience in two ways and thereby create aesthetic pleasure in him: 1- through representation and allegory; 2- through the creation of a sense of oneness and unity.