تحولات هويت ملي ايران در دوره اسلامي (از ورود اسلام به ايران تا عصر صفوي)

Transformations of Iran’s National Identity in the Islamic Era (Since the Advent of Islam to Iran until the Safavid Dynasty

هدف پژوهش حاضر بررسي تحولات هويت ملي ايران از مقطع زماني ورود اسلام به ايران تا عصر صفوي مي‌‌باشد. روش پژوهش توصيفي- تحليلي بوده و نتايج نشان داد با پذيرش تدريجي اسلام از سوي ايرانيان، تكاپوي نويني با سامان‌‌دهي هويت جمعي و ملي جديد در ابعاد مختلف آغاز شد. تكاپويي كه بر پايه داشته‌‌هاي پيشين و تلفيق آن‌‌ها با مباني اسلامي صورت گرفت. بعد از ورود اسلام به ايران، حكومت يا خلافت اسلامي جاي حكومت ايراني را گرفت و طي سه قرن نيز دين اسلام جايگزين دين زرتشت شد. ايرانشهر يا قلمرو پادشاهي فروريخت و كشور ايران حدود 9 قرن از وحدت سياسي و ملي محروم ماند. اما هويت ملي ايران از جهت فكري و فرهنگي با استمرار ديگر عناصر هويتي تداوم يافت و كشور ايران به عنوان يك مفهوم همچنان زنده ماند و ايرانيان از لحاظ ملّيت و زبان و برخورداري از خاطرات مشترك تاريخي و آداب و رسوم خاص، از اعراب متمايز بودند. پس از چند قرن گسيختگي سياسي در ايران نيز صفويان توانستند با تاكيد بر عناصر فرهنگ ايراني و مذهب تشيع و گسترش آن‌‌ها در كل كشور، وحدت را به ايران بازگردانيده و هويت ملي ايران را احياء و تحكيم كنند.

The purpose of the present study is to review transformations of Iran’s national identity since the advent of Islam to Iran until the Safavid dynasty. The method of study is descriptive-analytic and the results showed that as the Iranians gradually accepted Islam, a new movement through organizing the new collective and national identity in different aspects began based on their former heritage combined with Islamic principles. After the advent of Islam to Iran, Persian government was replaced with Islamic state and the religion of Islam replaced Zoroastrianism within 3 centuries. Iran-shar or the kingdom realm collapsed and Iran was deprived of political and national unity for almost 9 centuries. However, from intellectual and cultural aspects, Iran’s national identity was sustained through other identity elements and so Iran survived as a concept and Iranians, due to their nationality, language, common historical memories, and special customs, were still distinguished from Arabs. After some centuries of political disunity in Iran, the Safavids could bring back integration to Iran and revive and consolidate its national identity.