بررسي ديدگاه ابن‌سينا و متأخران درباره تمايز ميان دوام و ضرورت

از ديدگاه منطق‌دانان متقدم، جهات همواره به ضرورت، امكان و امتناع محدود مي‌شد؛ هرچند گاهي «فعليت» را هم بر آن مي‌افزودند. ابن‌سينا درعين‌حالي كه جهت دوام را نيز برآنها افزود، ديدگاه‌هاي ناسازگار نيز ندارد. او از يك سو، دو گانگي دوام و ضرورت را مي‌پذيرد و از سوي ديگر، تلازم آنها را نيز مطرح مي‌كند. به همين دليل است كه برخي او را به تناقض‌گويي متهم كرده‌اند، اما بسياري پس از ابن‌سينا، به دو گروه تقسيم شدند؛ گروهي از منطق‌دانان ضرورت و دوام را يك جهت و گروهي ديگر، آنها را دو جهت به شمار آورده‌ و براين اساس، انواع قضايايي برخوردار از جهت دوام را شناسايي كرده‌اند. بنابراين، پرسش نخستي كه مطرح مي‌شود اين است كه تفسير ديدگاه‌هاي متعارض ابن‌سينا چيست. پرسش دوم اين است كه او چرا به تلازم دوام و ضرورت باور دارد. نويسنده كوشش دارد به اين دو پرسش پاسخ دهد و با توضيح ديدگاه مشهور، نتايج اختلاف مشهور متأخران و ابن‌سينا را بيان نمايد.