ارزيابي روند تغييرات دماي سطح آب درياي خزر در دوره زماني 1989 تا 2019

دماي سطح آب يا دماي رويه‌ي آب در آبهاي آزاد و درياي ها بعنوان يكي از شاخص هاي سنجش ويژگي‌هاي اقيانوس‌شناسي و هواشناسي شناخته مي‌شود. در اين پژوهش براي تحليل تغييرات زماني و مكاني دماي سطح آب درياي خزر از داده هاي (0.25 درجه) سنجنده AVHRR طي بازه زماني 1989 2019 استفاده شد. ارزيابي روند تغييرات دمايي سطح اب (SST) درياي خزر با محاسبه ميانگين دماي ماهانه، فصلي و سالانه از داده هاي روزانه تهيه شد. نتايج تحليل داده هاي دماي سطح آب نشان مي دهد، كه سال 2003 با ميانگين دماي سالانه 1407 درجه سلسيوس بعنوان سردترين سال و سال 2010 با ميانگين دماي سالانه 16.56 درجه سلسيوس بعنوان گرمترين سال شناخته مي شود. بر اساس نقشه هاي تهيه شده بخشهاي جنوبي، خصوصاً جنوب شرقي خزر، گرمترين پهنه هاست و خزر مياني دماي كمتري نسبت به بقيه مناطق دارد، هر چند در برخي فصول و ماه ها، اثر عرض جغرافيايي غلبه مي كند و بخشهاي شمالي كمترين دماها را نشان مي دهد. در واقع نتايج نشان دهنده ي اين مي باشد، كه تغييرات زماني سالانه SST در درياي خزر روندي كاملاً افزايشي دارد. با اين وجود از نظر مكاني نيز، بخشهاي شمالي درياي خزر كمترين دما و با كاهش ميزان عرض جغرافيايي به سمت جنوب، دماها افزايش مي يابد. ميانگين كلي دماي رويه آب اين دريا طي دوره مورد مطالعه حدود 15.6 درجه سلسيوس است. كه بيانگر روند كاملا افزايشي تغييرات دماي سطح آب درياي خزر در طي سال هاي اخير مي باشد. با اين حال از نظر تغييرات مكاني، فصل زمستان برعكس بقيه فصول از تغييرات عرض جغرافيايي پيروي نمي كند و حالتي كاملاً عكس را نشان مي دهد، يعني با افزايش عرض جغرافيايي، دما افزايش را نشان داد. بررسي تغييرات زماني سالانه دماي رويه درياي خزر نشان مي دهد كه در طي اين دوره، به طور كلي دما افزايشي است.