پديد آورندگان :
عشايري، طاها دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده علوم اجتماعي - گروه تاريخ و جامعه شناسي , جهان پرور، طاهره دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركزي - دانشكده علوم اجتماعي ارتباطات و رسانه , عباسي، الهام دانشگاه پيام نور تهران - گروه علوم اجتماعي , بازگير، مصطفي دانشگاه كاشان
كليدواژه :
بي سازماني اجتماعي , قتل عمد و غير عمد , مسائل اجتماعي , مسائل ناموسي
چكيده فارسي :
قتل؛ كشتن و سلب جان انساني ديگر با هر انگيزه‌اي است كه جزء جرائم خشن اجتماعي محسوب مي‌شود. هدف اين پژوهش مطالعه عوامل مؤثر بر وقوع قتل و ارائه راهكارهاي اجتماعي-فرهنگي است. روش تحقيق از نوع فراتركيب بوده و جامعه آماري آن 38 تحقيق موردي (كمي+كيفي) به‌صورت تمام شماري و تعمدي در بازه زماني 1377-1400 بوده است. نتايج نشان مي‌دهد كه 1. شاخص فرهنگي (عوامل طايفه‌اي، ارزشي و نگرشي) 2. اقتصادي (عوامل اختلافي، شكافي و ساختاري)؛ 3. اجتماعي (عوامل اقليم-محيطي، تعاملي، پروفايلي، نهاد خانواده، اعتياد، سرمايه، كنترل اجتماعي، ساختاري و هنجاري)؛ 4. رواني- شخصيتي و 5. جمعيت‌شناختي (پايگاه اقتصادي-اجتماعي، سن، جنسيت، وضعيت تأهل، وضعيت شغلي، قوميت، سطح تحصيلات، محل سكونت، حجم جمعيت خانواده، محل تولد، زمان و فصل واقعه) در وقوع قتل مؤثر بوده است. جامعه ايران در حال گذار از شرايط سنتي (سبك زندگي) به مدرن (فردگرايي و نوسازي اجتماعي) بوده و به دليل عدم هماهنگي نهادهاي اجتماعي (ستيز ارزشي-نهادي)، شكاف طبقاتي، ناكامي اجتماعي و بي‌سازماني اجتماعي، جامعه دچار كژ كاركرد و شرايط آنوميك (انباشت فشارهاي اجتماعي-اقتصادي) شده و در اثر عدم هماهنگي جامعه با شرايط جديد و حل نيازهاي جامعه (توسعه ناموزون، تضاد اجتماعي، آشفتگي فرهنگي، نابساماني نهاد خانواده، فشار اقتصادي روي طبقات اجتماعي، احساس بي‌عدالتي و محروميت نسبي)، قتل نيز افزايش‌يافته است. به تعبيري، قتل رفتاري فردي، اما كنشي اجتماعي است كه شرايط جامعه (عوامل پنج‌گانه فوق)، زمينه‌هاي اقدام به قتل را تسهيل مي‌كنند. در نهايت مي توان با انجام سياستگذاري مناسب اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي از وقوع قتل در جامعه جلوگيري كرد و ادامه راهكارهاي آن ذكر شده است.
چكيده لاتين :
Murder; killing and depriving another human being with any motive is considered as a violent social
crime. The purpose of this research is to study the factors affecting the occurrence of murder and
provide socio-cultural solutions. The research method is meta-composite and its statistical population
was 38 case studies (quantitative + qualitative) in full and deliberate form in the period of
1998-2021. The results show that 1. cultural index (tribal, value and attitudinal factors) 2. economic
(difference, gap and structural factors); 3. Social (climatic-environmental, interactive, profile factors,
family institution, addiction, capital, social, structural and normative control); 4. Psychological-
personality and 5. Demographic (socio-economic base, age, gender, marital status, employment
status, ethnicity, education level, place of residence, size of family population, place of birth,
time and season of the incident) were effective in the occurrence of murder. Is. Iranian society is
transitioning from traditional conditions (lifestyle) to modern conditions (individualism and social
modernization) and due to the lack of coordination of social institutions (value-institutional conflict),
class divide, social failure and social disorganization, the society has a distorted function and
conditions. Anomic (accumulation of socio-economic pressures) and as a result of the lack of coordination
of the society with the new conditions and solving the needs of the society (unbalanced
development, social conflict, cultural chaos, disorder of the family institution, economic pressure
on social classes, feeling of injustice and relative deprivation), murder has also increased. In other
words, murder is an individual behavior, but it is a social action that the conditions of society (the
above five factors) facilitate the grounds for committing murder.
