كليدواژه :
پارامترهاي اقليمي , اراضي مستعد , نخل خرما , شهرستان شاهرود , GIS
چكيده فارسي :
اهميت صادرات غير نفتي براي كشور ما، براي هيچ كس پوشيده نيست. صادرات محصولات كشاورزي نقش عمده اي را در صادرات غير نفتي داشته است. در اين محصولات كشاورزي خرما از اهميت ويژه اي برخوردار است. عواملي كه در توسعه اين محصول مي تواند نقش داشته باشد عبارتند از: آب و هوا، خاك، رطوبت و وضعيت زمين شناسي و غيره. نخل خرما از گياهان ارزشمندي است كه قرن هاست به عنوان يك گياه زراعي در بخش هاي جنوب غربي، جنوب تا جنوب شرقي كشور ما ايران كشت مي گردد. اين نواحي از كشور مناطق خشك و نيمه خشك مي باشند. در چنين نواحي پوشش گياهي بويژه درختان ميوه نه تنها از نظر توليد محصول بلكه از نظر حفظ آب و خاك و بهداشت محيط از ارزش بالايي برخوردار است.
تحقيق حاضر به هدف شناخت عوامل و عناصر اقليمي موثر در كشت نخل خرما در شهرستان شاهرود و پهنه بندي نواحي مستعد كشت اين محصول از نظر اقليمي و محيطي با استفاده از توانايي سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)در تلفيق لايه هاي مختلف اطلاعاتي و در قالب مدلهاي مختلف ميباشد.در اين تحقيق تلاش شد با شناسايي عوامل اقليمي موثر و بدست آوردن داده هاي بلند مدت اقليمي از ايستگاه هاي هواشناسي موجود در سطح شهرستان شاهرود نسبت به بررسي پتانسيل كشت نخل در محيط نرم افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي اقدام گردد اما شرط اصلي مدل موجود درخصوص شناسايي عرصه هاي مناسب كاشت نخل‚ داشتن شرايط مورد نظر براي هر فاكتور است از ميان پنج پارامتر موثر در اين مدل كل محدوده شهرستان شاهرود به لحاظ فاكتورهاي متوسط سالانه دما متوسط حداقل دما‚تعداد روزهاي يخبندان و نيز متوسط بارش هر سه ماه اوت‚سپتامبر و اكتبر‚داراي شرايط مناسب هستند اما در خصوص عامل تعداد روزهاي بدون ابر‚هيچ نقطه از محدوده مورد مطالعه از شايستگي لازم برخوردار نبوده و لذا زماني كه يك مدل چند شرطي بوده‚عدم وجود حتي يك شرط به معناي آن است كه هيچ بخشي از عرصه مورد مطالعه از شايستگي لازم برخوردار نيست بنابر اين ميتوان نتيجه گرفت كه اراضي اين شهرستان باتوجه به پارامتر هاي اقليمي براي كشت نخل مناسب نمي باشد چون براي تامين نيازهاي اكولوژيك گياه نخل‚مجموع عوامل اقليمي حائز اهميت هستند و مسلما وجود تعداد روزهاي بدون ابر به منظور دريافت امواج نور خورشيد مورد نياز ضروري ميباشد كه اين نياز برآورده نمي شود.
چكيده لاتين :
The importance of non-oil exports for our country is no secret to anyone. Agricultural exports have
played a major role in non-oil exports. Dates are of special importance in agricultural products.
Important factors that can play a role in the development of this product are, climate, soil, moisture,
and geological condition and so on.Date palm is a valuable plant that has been cultivated for
centuries as a crop in the southwestern, southern to southeastern parts of our country, Iran. These
areas of the country are arid and semi-arid regions. In such areas, vegetation, especially fruit trees,
has a high value not only in terms of crop production but also in terms of water and soil conservation
and environmental health.The aim of this study was to identify the climatic factors and elements
affecting the cultivation of date palms in Shahroud, and zoning of potential areas to cultivation of
this product in terms of climate and environment by using the ability of the Geographic Information
System (GIS) to combine different layers of information in the form of different models.In this study,
by identifying the effective climatic factors and obtaining long-term climatic data from
meteorological stations in Shahroud city, the potential of palm cultivation was investigated in GIS
software environment. However, the main condition of the existing model for identifying suitable
areas for planting palms is to have the desired conditions for each factor.Among the five effective
parameters in this model, the whole area of Shahroud city has suitable conditions in terms of
average annual temperature, average minimum temperature, number of frosty days and average
rainfall every three months of August, September and October. However, in terms of the number of
days without clouds, there is no spot in the study area has the necessary competence. Therefore,
when a model is multi-conditional, the absence of even one condition means that no part of the
study area has the necessary competence.The result shows that the lands of this city, according to
climatic parameters, are not suitable for palm cultivation. Because to meet the ecological needs of
the palm plant, all climatic factors are important and certainly the number of days without clouds to
receive sunlight is an essential need, that is not being met.
