بازانديشي مقايسه‌اي دو نظريه «سبب مقدم درتأثير» و «سبب اقوي ازمباشر» درحقوق كيفري ايران

Rethinking comparison of two Theory of "the cause of front-impact" and "the stronger cause from steward" in Iranian criminal law

اجتماع طولي عوامل به دو حالتِ اجتماع « سبب و مباشر » و « اجتماع اسباب » قابل تصور است. حقوقدانان اسلامي، براي شناخت عاملِ ضامن در صورتي كه آن عامل«سبب» باشد، به نظريه‌ هاي مختلفي از جمله دون ظريه مشهورِ « سبب اقوي از مباشر » و « سبب مقدم در تأثير » استناد كرده‌اند. به دليل عدم تبيين معيار روشن براي استناد به اين دو نظريه در جايگاه مشخص و واقعي هر يك، شاهد نوعي تداخل در كاربرد اين دون ظريه هستيم تا جايي كه دادرسان در پرونده‌ هايي كه از لحاظ مباني مشترك‌ اند، با تمسك به اين دو نظريه، گاهي حكم به ضمان « سبب اقوي از مباشر » و گاهي « سبب مقدم در تأثير » مي‌ دهند. مقاله حاضر در پي بررسي مباني و دلايل استناديِ هر يك از اين دو نظريه، جايگاه واقعي اين دو را تبيين و در نهايت به اين نتيجه مي‌ رسد كه رابطه آنها به صورت « عموم و خصوص مطلق » بوده و « سبب مقدم در تأثير » ، همان «سبب اقوي» است. از اين رو ، مي‌توان گفت كه در دونظريه مذكور ملاك و معيار ضمان، اقوائيت است كه با وجود نظريه«عامل اقوي» ضرورتي به استناد«سبب مقدم درتأثير» نيست.

Longitudinal plurality of the two states' plurality "cause and steward" and "plurality of causes "is conceivable. To consider a Sponsor Factor, if it is the Factor of "causes", Islamic jurists have referred to both the well-known theory of "the cause of front-impact" and "the stronger cause from steward". Due to the lack of clear criteria for referring to these two theories to explain the actual specific position of each, there is a kind of interference in the use of these two theories. Hence, whenever there are common principles, by resorting to these two theories, sometimes we can have verdict to guarantee "the cause of front-impact" and "the stronger cause from steward". This article seeks to examine the basis and reasons for retaining each of these two theories, explain the actual position of the two theories. It is concluded that the relationship between these two theories is defined as " public and private of absolute", "the cause of front-impact" and "the stronger cause from steward" . Hence, we can say that in theory the criterion of liability is “being strong” - meaning that in the presence of the theory of "the stronger factor", "the cause of front-impact" is not necessarily invoked.