بررسي معناشناسي فضايل و رذايل اخلاقي از منظر علامه طباطبايي

معناشناسي اخلاق از مباحث فلسفه اخلاق است. منظور از معناشناسي اخلاق بررسي و ارائه تعريفي از مفاهيم اخلاقي است كه به تبيين حقيقت و تعيين قلمروي محكي مفاهيم اخلاقي مي‌پردازد. اين تحقيق به روش تحليلي و با استفاده از تبيين‌هاي عقلاني به اين پرسش پاسخ مي‌دهد كه معناي فضايل و رذايل اخلاقي و روش فهم آن معاني از منظر علامه طباطبايي چيست؟ علامه رويكرد جامعه‌شناسانه را براي معناشناسي فضايل و رذايل اخلاقي، به دليل غيرواقع‌گرايانه و نسبي‌گرايانه بودن آن، كه سبب هرج‌ومرج مي‌شود، مردود مي‌داند، و رويكردهاي فضيلت‌مدارانه و آخرت‌مآبانه را كمال‌گرايانه تبيين مي‌كند. او هدف رويكرد فضيلت‌مدار را كمال دنيوي و هدف رويكرد آخرت‌مآبانه را كمال اخروي مي‌داند. اين در حالي است كه رويكرد توحيدمحور در معناشناسي اخلاق بر حب الهي براي وصول به خدا تأكيد دارد. فضايل و رذايل اخلاقي نزد علامه به صورت مقايسه‌اي به دست مي‌آيند، پس از سنخ مفاهيم فلسفي‌اند. از اين رو بايد به روش مفاهيم فلسفي معناشناسي شوند. به همين جهت، علامه معناي اين مفاهيم را به روش مقايسه ميان رفتار اختياري با هدف اخلاق خاص اسلامي كه متناسب با ذات انساني است انتزاع مي‌كند. به نظر مي‌رسد علامه نقش عرف و شهود را در معناشناسي فضايل و رذايل مشخص نكرده است.