تحليل مؤلفه‌هاي تمدن‌ساز مؤثر از سوي دولت ادريسيان در قرون اوليه اسلام بر كشورها و شهرهاي غيرمسلمان

Analysis of effective civilizing components by the Idrisian government in the early centuries of Islam on non-Muslim countries and cities

ادريسيان (778-985 م)نخستين فرقۀ شيعي بودند كه در بلاد اسلامي به قدرت سياسي رسيدند. آنها موفق شدند حدود سه قرن ابتدا به شكل كاملاً مستقل و سپس به عنوان كارگزار خلافت اموي مستقر در اسپانيا تشكيل حكومت دهند. نتايج اين استقرار و تثبيت قواي سياسي به تدريج در حوزه‌هاي فرهنگ و تمدن خود را آشكار ساخت تا بدانجا كه پژوهش‌هاي بسياري بر مظاهر فرهنگ و تمدن ادريسي شهادت مي‌دهند. اما نكتۀ ناگفته‌اي كه در اين زمينه وجود دارد تأثيرگذاري آنها بر همسايگان مسلمان و غيرمسلماني است كه به تدريج شيفتۀ تمدن و انديشه فرهنگي ادريسيان شدند. جستار حاضر با روش توصيفي-تحليلي به مهمترين مصاديق و مؤلفه‌هاي تمدن‌ساز پرداخته است كه در زمامداري ادريسيان ظهور و گسترش يافتند و علاوه بر آن به كشورها، بلاد و اقوام ديگر به شكل مستقيم يا غيرمستقيم صادر شدند. بنا بر نتايج اگر تمدن را منبعث از دو عامل وحدت‌يافتگي و دين بدانيم و آن را بر اساس اصولي مانند معماري، سيستم بوروكراتيك و روابط تجاري-سياسي بازشناسي كنيم، آنگاه مي‌توان دريافت كه چگونه بسياري از دستاوردهاي تمدني دوران ادريسيان از كشورهاي آفريقايي تا اسپانيا و پرتغال گسترش يافته است. هرچند شكل اين گسترش متوازن و همگن نبوده، اما نهايتاً تأثيرات ژرفي از ساختار تمدن ادريسي در تمامي اين حوزه‌هاي جغرافيايي و سياسي ديده مي‌شود.

The Idrisians were the first Shiite sect to gain political power in the Islamic world. They managed to rule for about three centuries, first completely independently and then as agents of the remaining Umayyad caliphate based in Spain. The results of this establishment and consolidation of political forces gradually manifested themselves in the fields of culture and civilization to the point that many researches on Idrisi culture and civilization testify. But the unspoken point in this regard is their influence on Muslim and non-Muslim neighbors who gradually became fascinated by the civilization and cultural thought of the Idrisians. The present article has dealt with the most important examples and components of civilization that have emerged and spread during the rule of the Idrisians and in addition to them were exported directly to other countries, countries and tribes directly or indirectly. According to the results, if we consider civilization as a source of two factors of unity and religion and recognize it on the basis of principles such as architecture, bureaucratic system and trade-political relations, then we can see how many achievements of the civilization of the Idrisian period from countries. Africa has spread to Spain and Portugal. Although the form of this expansion has not been balanced and homogeneous, eventually the profound effects of the structure of the Idris civilization can be seen in all these geographical and political spheres.