ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻄﺢ اﻓﺖ و جهت آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ آﺑﺨﻮان دﺷﺖ ﻣﻬﺮان در محيط GIS

Investigating of the amount and direction of Mehran plain Groundwater drop in GIS

با توجه به اهميت عناصر اقليمي، به ويژه بارندگي و تأثير آن بر منابع آب، اين تحقيق با هدف بررسي خشك­ سالي هواشناسي و تأثير آن بر منبع آب زيرزميني دشت مهران و نوسانات فصلي و ساليانه آن طي دوره زماني 23 ساله (1374-1396) مورد بررسي قرار گرفت. اﺑﺘﺪا ﺑﻌﺪ از ﮔﺮدآوري داده­ﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻞ از چاه‌هاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، چاه‌هاي ﺑﻬﺮه‌ﺑﺮداري و چاه‌هاي اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ و ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻘﺸﻪ زمين‌شناسي ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻧﻘﺸﻪ­ﻫﺎي ﻫﻢ ﺗﺮاز و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﻄﺢ آﺑﺨﻮان آبرفتي مهران در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ آﺑﺨﻮان، ﻫﯿﺪروﮔﺮاف واحد دوره ﺗﺮﺳﯿﻢ شد. مقادير بارش استاندارد در ايستگاه باران­ سنجي مهران و شاخص آب زيرزميني دشت، در مقياس زماني چندگانه به دست آمد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﯿﺰان اﻓﺖ ﺗﺮاز آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در اﯾﻦ دوره 23 ساله حدود 1/99 ﻣﺘﺮ بود. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان اﻓﺖ در سال 87-1386 و 1391-1390 به ميزان 65 /0 در سال مشاهده شد؛ ﮐﻪ دﻟﯿﻞ اﺻﻠﯽ آن، ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﯽروﯾﻪ از آب­ﻫﺎي زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑا ﮐﺎﻫﺶ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ و ﺧﺸﮑ­­ ﺴﺎﻟﯽ ﺑﻮد. ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﮐﯿﻔﯿﺖ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ﻫﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ كرده است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه افت سطح آب زير زميني موجب تغيير جهت آن در دشت مهران شده است. اين تغيير جهت در گذر زمان براي سه دهه متوالي مشهود است. مثلا در دهه ­هاي 70 و 80 شمسي، جهت آب شمالي – جنوبي بوده كه در سال­هاي اخير به شمال شرقي –جنوب غربي تغيير يافته است. هر چند اين تغيير در بعضي سال‌ها جزئي است، اما در گذر زمان اين تغييرات ناشي از افت آب زيرزميني، حائز اهميت است.

Due to the importance of climatic parameters, especially rainfall and its effect on water resources, in this study meteorological drought and its effect on groundwater source in Mehran plain and its seasonal and annual fluctuations over a period of 23 years (1995-2017) was invistigated. At the first, after collecting data and information from sampling wells, exploitation wells and exploration wells and preparing the geological map of the region, level maps and changes in the alluvial aquifer of Mehran in the information system environment was drawn geographically. In order to investigate the fluctuations of the groundwater level of the aquifer, a hydrograph of the period unit was drawn. Standard precipitation values ​​in Mehran rain gauge station and plain groundwater index were obtained in multiple time scales The results showed that the rate of groundwater level drop in this 23-year period was about 1.99 meters. The highest rate of decline was observed in 2007-2008 and 2011-2012 at the rate of 0.65 per year, the main reason for which was the groundwater abstraction with a sharp decrease in rainfall and drought. As a result, groundwater quality has changed. The results of this study showed that the decrease in groundwater level has changed its direction in Mehran plain. This change of direction is evident over time for three consecutive decades. For example, in the 70s and 80s, it was north-south; Fog has shifted north-southwest in recent years, although this change is minor in some years, but over time these changes due to groundwater decline are significant