درآمدي بلاغي بر جمله معترضه در قرآن كريم

A rhetorical introduction to the objection in the Holy Quran

اسلوب اعتراض، يكي از سبك هاي گفتماني پركاربرد قرآن كريم به شمار مي آيد. در اين تحقيق با بازخواني و جستاري تفصيلي در دامنه كتب تفسيري و ادبي، كاربرد وسيع جملات معترضه در قرآن و گونه هاي آن نمايانده شده سپس با دسته بندي منظم و نيز تفكيك جملات معترضه تك غرضي از چند غرضي، اغراض كلي نهفته در آيات شناسايي، بررسي و مستندسازي شده اند، آنگاه چهار غرض تأكيد، دفع خطور ذهني، تقرير و رد كلام كافران داراي بيشترين كاربرد دانسته شده اند. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به چرايي استفاده از سبك بياني اعتراض در قرآن كريم و نيز حل ابهام عدم تناسب و ارتباط ميان آيات معترضه و ديگر آيات مي باشد. اين پژوهش از نوع تحليلي- توصيفي بوده و طي آن ضمن يافتن حدود بيست مورد از اغراض جملات معترضه و بررسي آنها ثابت مي شود كه اطناب حاصل از اسلوب اعتراض در قرآن كريم كاملا هدفمند و در جاي خاص خود بوده و طبق مقتضاي حال به كار رفته است و از لحاظ كمي و كيفي بسيار فراتر از اساليب به كار رفته در متون نظم و نثر عربي است، هم چنين از مهمترين عوامل اعجاز ادبي، بياني و محتوايي قرآن كريم به شمار مي رود.

Protest style is one of the most widely used discourse styles of the Holy Quran. In this research, by rereading and searching in the domain of interpretive and literary books, the widespread use of protest sentences in the Qur'an and its variants is presented, then by regular categorization as well as the separation of single-subject protest sentences from the multi-faceted, general omissions in the identification verses, They have been studied and documented, then the four most commonly used denominations of affirmation, rejection, interpretation and rejection of the word of the unbelievers. The purpose of the present study is to answer the question of how to use the expressive style of protest in the Holy Quran as well as to resolve the ambiguity of the discrepancy and the relationship between the verses of the protest and other verses. This research is an analytical-descriptive one, during which it is found that about twenty cases of the objections of the protest sentences and their examination prove that the object of the protest method in the Holy Quran is completely purposeful and in its proper place and used according to the present circumstances. It is, and is, in quantitative and qualitative terms far beyond the style used in the Arabic prose and discipline texts, as well as being one of the most important literary, literary and content miracles of the Holy Quran.