مقايسه ديدگاه‌هاي ويتگنشتاين و علامه طباطبايي در مسئله معناداري گزاره‌هاي ديني

Comparison of the views of Wittgenstein and Allameh Tabatabai on the meaningful of religious propositions

مسئله معناداري گزاره­هاي ديني مورد توجه متفكران ديني و حتي دين­داران است. برخي فيلسوفان دين بر بي­ معنايي گزاره ­هاي ديني تأكيد دارند؛ در حالي كه عده­اي گزاره ­هاي ديني را معنادار مي­دانند. ويتگنشتاين متقدم گزاره­ هاي ديني را فاقد معنا قلمداد كرد؛ اما در فلسفه متأخر به معناداري گزاره ­هاي ديني به روش خاصي پرداخته است. بر اين اساس گزاره ­هاي ديني فقط در حوزه خاص و توسط كاربران همان محدوده معنادار تلقي مي­شوند. از منظر طباطبايي گزاره هاي ديني داراي خصوصياتي است كه براي عموم مردم معنادار و معرفت­بخش است؛ از اين رو روش ويتگنشتاين در توصيف معناداري گزاره ­هاي ديني با نگرش طباطبايي متفاوت است. اين نوشتار با روش توصيفي- تحليلي به دو پرسش اصلي درباره موضوع پاسخ مي­دهد: از منظر ويتگنشتاين و طباطبايي گزار ه­ هاي ديني با چه معياري معنادار محسوب مي­شود؟ با مقايسه نظرات دو فيلسوف به چه نتايجي دست خواهيم يافت؟ از اين رو پس از بررسي نظرات دو فيلسوف در باب معناداري گزاره­ هاي ديني، به مقايسه نظرات آنها پرداخته و نتايج آن بيان مي­شود. در پايان برخي نظرات ويتگنشتاين را در باب معناداري گزاره­ هاي ديني نقد مي­كنيم.

Comparison of the views of Wittgenstein and Allameh Tabatabai on the meaningful of religious propositions The meaning of religious propositions is considered by religious thinkers and even devout. Some philosophers of religion emphasize the meaninglessness of religious propositions; While some consider religious propositions meaningful. The early Wittgenstein considered religious propositions meaningless; But in his later philosophy, he has dealt with the issue of the meaning of religious propositions in a special way. Accordingly, religious propositions are considered meaningful only in a particular field and by users in the same field. From Tabatabai's point of view, religious propositions have characteristics that are meaningful and knowledgeable for the general public; Hence, Wittgenstein's method in describing the meaning of religious propositions is different from Tabatabai's attitude. This article answers the two main questions on the subject in a descriptive-analytical method: From the point of view of Wittgenstein and Tabatabai, what is criterion the meaningful of religious propositions? What results will we achieve by comparing the thought of the two philosophers? Therefore, after examining the views of two philosophers on the meaningful of religious propositions, their views are compared and the results are stated. Finally, some of Wittgenstein's views on the meaningful of religious propositions are criticized.