جواهرات سلطنتي درمنازعات سياسي سال هاي سلطنت احمدشاه قاجار (1288-1304ش.)

Crown Jewels and Political Confliction during the reign of Ahmad Shah Qajar (1909-1925)

دولت ايران در دورۀ احمدشاه به مشكلات فزايندۀ اقتصادي و سياسي دچار بود؛ ازاين‌رو عده‌اي از دولت‌مردان و مجلسيان برآن شدند تا براي يافتن منابع مالي تازه و رفع مشكلات اقتصادي، جواهرات سلطنتي را رهن بگذارند يا بفروشند. از بُعد سياسي با اعادۀ نظام مشروطيت، جواهرات سلطنتي جزو اموال دولتي شد و باتوجه‌به حساسيت افكار عمومي بارها موضوع جواهرات در مجلس شوراي ملي مطرح شد و مخالفان احمدشاه با ايجاد شايعاتي دربارۀ سرقت و فروش جواهرات سلطنتي توسط شاه، از جواهرات سلطنتي به‌عنوان حربه‌اي براي تخريب سلسلۀ قاجار استفاده كردند. هدف: بررسي وضعيت جواهرات سلطنتي درطولِ تحولات سياسي و اقتصادي دورۀ احمدشاه قاجار. روش / رويكرد پژوهش: روش اين پژوهش توصيفي-تحليلي است و از منابع كتاب‌خانه‌اي و اسناد و مدارك آرشيوي استفاده شده‌است. در اين روش پس‌از جمع‌آوري اطلاعات كافي، اين اطلاعات سازمان‌دهي و تجزيه‌وتحليل شده‌است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: در سير تحولات سياسي پس‌از مشروطه جواهرات سلطنتي جزو دارايي‌هاي دولتي شد و تحت نظارت بازوهاي نظارتي نظام مشروطه قرار گرفت و رهن‌گذاري و فروش اين جواهرات براي رفع مشكلات اقتصادي كشور، به‌دليل اختلافِ‌نظرهاي دولت و مجلس، فشار افكار عمومي، و ارزش ملي و فرهنگي اين مجموعه عملي نشد و امكان سوءاستفاده از اين مجموعه براي دولت‌ها و شركت‌هاي خارجي ميسر نشد. مخالفان دولت قاجار اما با هدف تخريب شاه با شايعه‌پراكني، او را به سرقت جواهرات متهم مي‌كردند؛ كه البته بررسي اسناد و مدارك نشان مي‌دهد كه احمدشاه در اين جواهرات تصرفي نكرده‌است.

Method and Research Design: Data for this article is collected from archival documents and library resources. Findings and Conclusion: Iranian government suffered growing economic and political problems during Ahmad Shah's reign. To overcome financial difficulties, some statesmen and parliamentarians suggested to put to mortgage or sell the collction of Crown Jewels. With the restoration of the constitutional rule after Mohamad Ali Shah was forced to resign, the collection was transferred from royal court to the ownership of the state. As the public was highly sensitive about the jewels, the case was discussed repeatedly in the parliament. Meanwhile, the opponents of Ahmad Shah and the Qajars, spread a rumor that the Shah wants to sell the jewels. They used this as a pretext for disrediting Qajars and ending their rule. The attempt to sell or to mortgage the Crown Jewels was not successful, however, due to disagreements between the government and the parliament, as well as the pressure of public opinion which stressed on national and cultural value of the Crown Jewels.