بررسي سياست‌هاي حزب توده در رابطه با حوادث سال‌هاي 1327 تا 1332

Investigating the policies of Tudeh Party regarding the events of 1327s to 1332

حمله­ ي متّفقين به ايران در شهريور 1320 منجر به سقوط رضا خان و عفو عمومي زندانيان سياسي شد و آغازگر دوره ­اي از فعاليت آزاد سياسي و حزبي در ايران گرديد. بخشي از گروه 53 نفر همراه با چند تن از كمونيست ­هاي قديمي و چهره ­هاي ملي حزب توده را تأسيس كردند. در سال دوم تأسيس خود نمايندگاني را به مجلس چهاردهم فرستاد. با تأييد درخواست امتياز نفت شمال توسط دولت شوروي با مصدق سرشاخ شد و رابطه­ ي پر فراز و نشيبي را با مصدق آغاز كرد. اين حزب همزمان با تشكيل فرقه ­ي دموكرات آذربايجان و جمهوري كردستان به اوج قدرت خود رسيد؛ ولي با شكست حركت­ هاي مذكور و انشعاب داخلي در 1326 و غيرعلني شدن حزب در 1327 و فرار برخي از رهبران دچار شكست سختي شد. حزب توده با تأسيس جبهۀ ملي و شكل­ گيري نهضت ملي كردن نفت در مجلس فعاليتش را گسترده ­تر نمود؛ اما نتوانست وجود حزب ديگري را كه مدعي اهداف ملي باشد، تحمل كند؛ بنابراين رفتار­هاي تعارض ­آميزي را با جبهه­ ي ملي در پيش گرفت. در دورۀ نخست ­وزيري مصدق، كاركرد وي رضايت حزب را به دست نياورد. بنابراين مورد آماج حملات حزب قرار گرفت تا اينكه سياست حزب با جريان 30 تير 1331 تغيير يافت. حزب توده اگرچه از بزرگترين احزاب ايران به شمار مي­ آمد، در اواخر حكومت مصدق به طرفداري از وي پرداخت؛ اما نتوانست در كودتاي 28 مرداد 1332 عكس ­العمل خاصي از خود نشان دهد و در طي چند سال از هم پاشيده شد.

Tudeh party was founded by part of a group of 53 individuals with some of the primitive communists and national figures. With confirmation of privilege of North Oil by Soviet government, it entered in a dispute with Dr. Mosaddegh and started an enemy relationship with him. Simultaneously with the forming of Democratic Party of Azerbaijan and Kurdistan Republic, this party reached to its high power; but faced with a hard defeating by the failure of abovementioned movements and the local division in 1326 and with the Party became closed in 1327 and escape of some leaders. With the establishment of National Front and forming Oil Nationalization movement, Tudeh Party had developed its activity in parliament ; but it couldn't stand the existence of another Party who was the claimant of national goals, therefore started some conflicting behaviors with National Front. In the prime minister period of Dr. Mosaddegh, his performance didn't satisfy the Party. So, he became a target of Party attacks until the policy of the Party had been changed by the stream of 30 Tir 1331. Although Tudeh Party was one of the biggest Parties of Iran, it began to support Dr. Mosaddegh in his last days of governorship, but it couldn't show a particular reaction in the coup of 28 Mordad 1332 and was disintegrated during few years.