نقش منطق در تفسير قرارداد

در راستاي تبيين رابطۀ موجود ميان منطق و تفسير قرارداد، مي‌توان منطق را از دو نگاه خاص و عام مورد توجه قرار داد. ارتباط تفسير با علم منطق به معناي خاص، به طور خلاصه در سه حيطۀ استدلال‌هاي موجب تفسير، پيمايش منطقي متن و استدلال‌هاي محيط تفسير منطقي قرارداد قابل بررسي است. در مرحله استدلال‌هاي موجب تفسير، بايد به نقش ارادۀ طرفين قرارداد در استنتاج صحيح از مقدمات، توجهي ويژه داشت كه در قالب لزوم احراز يكي از شروط انتاج قياس منطقي، يعني تكرار حد وسط در هر دو مقدمه جلوه‌گر خواهد بود. مرحله دوم از سير تكاملي رابطۀ منطق و تفسير را بايد به بازخواني منطقي متن قرارداد اختصاص داد كه با بهره‌گيري از ابزارهاي مباحث الفاظ علم منطق و همچنين اصول عقلاني حاكم در معرفت‌شناسي منطقي صورت خواهد پذيرفت. مرحله نهايي از اين فرايند تفسيري، مربوط به استدلال‌هاي محيط تفسير منطقي قرارداد يا استدلال‌هاي منتج به حكم نهايي دادگاه است كه به مباحث حجت علم منطق، يعني استدلال‌هاي قياسي ارتباط ويژه‌اي مي‌يابد. در جنبه عام و عرفي تفسير منطقي نيز هنجارهاي اجتماعي و آرمان‌هاي حقوقي چون اخلاق، عدالت و انصاف، به عنوان عواملي تعيين‌كننده در ميزان قرابت دو مفهوم منطق و تفسير مورد توجه است.