بررسي تحليلي برهان انباشتي بر اثبات وجود خدا

از ديدگاه برخي از فلاسفه غربي، همچون بازيل ميچل، ريچارد سوئين برن و كرولاين فرنكس ديويس، براي توجيه باور به وجود خداوند، بايد احتمال صدق گزاره «خدا وجود دارد» از گزاره‌هاي متناظر خودش براساس شواهد و ادله، به بيش از 50 درصد برسد. از ديدگاه آنها، ادله اثبات وجود خدا به‌صورت مستقل نمي‌توانند احتمال صدق نتيجه را به بيش از 50 درصد برسانند، بلكه فقط مي‌توانند نتيجه را تأييد كنند. بنابراين نمي‌توان براساس تك‌تك آن ادله، به وجود خداوند باور موجه پيدا كرد. فلاسفه مزبور براي حل اين مشكل، نظريه برهان انباشتي را مطرح كرده‌اند. منطق حاكم بر اين برهان، استقراگرايي و هدف از آن رسيدن به يك باور موجّه است. ما قصد داريم با روش «تحليلي ـ عقلي»، تقريرات برخي از فلاسفه غربي را با مباني فلاسفه اسلامي ارزيابي كنيم و در نهايت نتيجه بگيريم كه برهان انباشتي از ديدگاه بيشتر فلاسفه اسلامي، برهان موجهي براي اثبات وجود خداوند نيست، ولي از ديدگاه برخي از متكلمان و فلاسفه اسلامي و نگارنده، اين برهان از ارزش معرفت‌شناختي ظني در بسياري از زمينه‌ها برخوردار است و در برخي شرايط تنها راه اثبات مدعا به‌كار بردن اين برهان است.