انگاره‌هاي فرجام‌گرايانه در معراج پيامبر(ص) و ارداويراف‌‌نامه

فرجام‌گرايي از جمله مباحث اساسي در حوزه دين‌پژوهي و از دغدغه‌هاي ذهني بشر به‌شمار مي‌آيد. اين دغدغه به شيوه‌هاي گوناگون در متون ديني و آثار ملل بازتاب پيدا كرده است. يكي از جايگاه‌هاي طرح‌انگاره‌هاي فرجام‌گرايانه، معراج‌نامه‌ها و سفرنامه‌هاي روحاني است. درون‌مايه معراج‌نامه‌ها كه بر اخلاقيات و التزام به اعمال خير و احتراز از گناه و كردارهاي ناشايست استوار است، متضمن طرح مباني فرجام‌شناسي است. انجام مطالعات تطبيقي با رويكرد فرجام‌شناسي از جنبه‌هاي گوناگون، به‌ويژه معرفت اديان حائز اهميت است. با توجه به اهميت اين‌گونه مطالعات، هدف نوشتار حاضر بررسي تطبيقي معراج پيامبر اكرم(ص) با سفر ارداويراف با رويكرد فرجام‌شناسي است. اين بررسي كه به روش توصيفي ـ تحليلي صورت گرفته، كوشيده است تا شرايط و زمينه‌هاي مؤثر بر تكوين اين سفرها و نمودهاي فرجام‌گرايي در اين آثار را واكاوي نمايد. يافته‌هاي حاصل از اين بررسي، به‌ويژه همساني‌هاي موجود در «ارداويراف‌نامه» و روايت‌هاي معراج پيامبر(ص) نشانگر غايتمندي عالم، معناداري هستي و باور به رستاخيز و سلسله مراتب نيكوكاران و بدكاران در اين متون است.