شناخت‌شناسي در «گاتاها»

راستي‌آزمايي انديشه‌ها در بوته فلسفه، غبار شك را مي‌زدايد و راه‌هاي گسترده‌تري براي بلوغ تفكر مي‌نماياند. هدف اين پژوهش بررسي شناخت‌شناسي در «گاتاها» است. اين تحقيق از لحاظ هدف، بنيادي است و با استفاده از روش «توصيفي ـ تحليلي» با رويكرد «كيفي» به گردآوري مطالعات كتابخانه‌اي پرداخته است. نتايج برگرفته از پژوهش نشان مي‌دهد: برحسب «گاتاها» دو نوع معرفت حصولي و حضوري وجود دارد. ابزارهاي شناخت عبارت است از: حس، دل، فطرت و عقل؛ و شناخت از راه دعا، باور و آگاهي، انديشه نيك، همنشيني با دانايان، «اَشا» و آموزش اهورايي به‌دست مي‌آيد. موانع شناخت نيز باورهاي غلط، آيين غلط، آموزش غلط و عدم رايزني با انديشه نيك است. معيار صدق شناخت، ميزان مطابقت آن با واقع، و معيار توجيه و اعتبار انواع معرفت‌ها وحي و عقل است. رگه‌هايي از عمل‌گرايي در واقع‌گرايي ديني «گاتاها» نيز مشاهده شد. به‌نظر مي‌رسد يكي از علل توجه انديشمندان ايراني به اسلام، به‌ويژه قرآن و سيره خاندان نبوي، آموزه‌هاي زرتشت باشد.