عنوان مقاله :
سنجش ظرفيت سازگاري سكونتگاه هاي روستايي پيرامون درياچه اروميه (مورد مطالعه: شهرستان مياندوآب)
پديد آورندگان :
ابراهيمي ، ثريا دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه جغرافيا و برنامه ريزي روستايي , رحماني فضلي ، عبدالرضا دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين - گروه جغرافياي انساني , عزيزپور ، فرهاد دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم جغرافيايي - گروه جغرافياي انساني
كليدواژه :
ظرفيت سازگاري , خشكسالي , درياچه اروميه , شهرستان مياندوآب
چكيده فارسي :
امروزه براي سازگار شدن با استرس هاي واقعي يا مورد انتظار و براي مقابله با پيامدها و بحران هاي طبيعي (خشكسالي، سيل، زلزله و غيره) توجه به ظرفيت سازگاري سكونتگاه هاي انساني به ويژه در مناطق روستايي، از اهميت بي بديلي برخوردار است. بنابراين، هدف از اين مقاله بررسي و سنجش ميزان ظرفيت سازگاري نواحي روستايي نسبت به خشكيدن درياچه اروميه در شهرستان مياندوآب است. اين پژوهش كاربردي و از لحاظ روش توصيفي - تحليلي و براي جمع آوري داده ها از مطالعات كتابخانه اي و ميداني استفاده شد. 15 درصد از روستاهاي اين شهرستان با استفاده از سه معيار تعداد خانوار روستايي، توزيع جغرافيايي و موقعيت طبيعي به عنوان جامعه آماري انتخاب و سپس از اين ميان اين روستاها با استفاده از فرمول كوكران تعداد 330 خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. براي تجزيه و تحليل داده ها از آزمون تي تك نمونه اي، مدل تصميم گيري كوپراس، تحليل خوشه اي و آماره مورن I در نرم افزار GIS بهره گرفته شد. يافته ها نشان داد، 10 درصد روستاها (سه روستاي گل سليمان آباد، تازهكند حاصل قوبي و حاجي حسن) با ظرفيت سازگاري بالا، 6.67 درصد در سطح سازگاري متوسط، 13.33 درصد در سطح سازگاري پايين و 66.67 درصد روستاها كه 20 روستاي نمونه را شامل مي شود، در وضعيت خيلي پايين از نظر ظرفيت سازگاري نسبت به خشكيدن درياچه اروميه قرار گرفتند. در ضمن الگوي فضايي شاخص هاي ظرفيت سازگاري در شهرستان مياندوآب بر اساس آماره مورن I از الگوي تصادفي پيروي مي كند و روستاهاي كه دسترسي به منابع آب و سرمايه كافي و دسترسي سريع به شهر مياندوآب دارند از ميزان ظرفيت سازگاري بالاتري برخوردار هستند و در كل ميزان ظرفيت سازگاري روستاهاي مورد مطالعه در سطح متوسط به پايين قرار دارد. امروزه براي سازگار شدن با استرس هاي واقعي يا مورد انتظار و براي مقابله با پيامدها و بحران هاي طبيعي (خشكسالي، سيل، زلزله و غيره) توجه به ظرفيت سازگاري سكونتگاه هاي انساني به ويژه در مناطق روستايي، از اهميت بي بديلي برخوردار است. بنابراين، هدف از اين مقاله بررسي و سنجش ميزان ظرفيت سازگاري نواحي روستايي نسبت به خشكيدن درياچه اروميه در شهرستان مياندوآب است. اين پژوهش كاربردي و از لحاظ روش توصيفي - تحليلي و براي جمع آوري داده ها از مطالعات كتابخانه اي و ميداني استفاده شد. 15 درصد از روستاهاي اين شهرستان با استفاده از سه معيار تعداد خانوار روستايي، توزيع جغرافيايي و موقعيت طبيعي به عنوان جامعه آماري انتخاب و سپس از اين ميان اين روستاها با استفاده از فرمول كوكران تعداد 330 خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. براي تجزيه و تحليل داده ها از آزمون تي تك نمونه اي، مدل تصميم گيري كوپراس، تحليل خوشه اي و آماره مورن I در نرم افزار GIS بهره گرفته شد. يافته ها نشان داد، 10 درصد روستاها (سه روستاي گل سليمان آباد، تازهكند حاصل قوبي و حاجي حسن) با ظرفيت سازگاري بالا، 6.67 درصد در سطح سازگاري متوسط، 13.33 درصد در سطح سازگاري پايين و 66.67 درصد روستاها كه 20 روستاي نمونه را شامل مي شود، در وضعيت خيلي پايين از نظر ظرفيت سازگاري نسبت به خشكيدن درياچه اروميه قرار گرفتند. در ضمن الگوي فضايي شاخص هاي ظرفيت سازگاري در شهرستان مياندوآب بر اساس آماره مورن I از الگوي تصادفي پيروي مي كند و روستاهاي كه دسترسي به منابع آب و سرمايه كافي و دسترسي سريع به شهر مياندوآب دارند از ميزان ظرفيت سازگاري بالاتري برخوردار هستند و در كل ميزان ظرفيت سازگاري روستاهاي مورد مطالعه در سطح متوسط به پايين قرار دارد.
عنوان نشريه :
مطالعات جغرافيايي مناطق كوهستاني
عنوان نشريه :
مطالعات جغرافيايي مناطق كوهستاني