تأثير ويژگي هاي خاك و شرايط توپوگرافي بر بادافتادگي درختان در جنگل هاي چمستان- مازندران

مقدمه و هدف: بادافتادگي درختان در جنگل هاي شمال كشور پديده اي بوم شناختي است. توده جنگلي در پارسل 22 سري 12 طرح جنگلداري حوضه غرب هراز يكي از مناطقي است كه در سال هاي اخير بادافتادگي در آن شدت يافته است. هدف از تحقيق حاضر بررسي نقش خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك و عوامل و مشخصه هاي توپوگرافي (شيب و جهت) پارسل 22 و مقايسه آن با عرصه هاي مجاور به منظور يافتن متغيرهاي محيطي موثر در افزايش ميزان رخداد بادافتادگي است.مواد و روش ها: در عرصه مورد مطالعه به طور كاملاً تصادفي، تعداد 15 قطعه نمونه ده آري به مركزيت درختان بادافتاده پياده شد. جهت بررسي توده، در عرصه اي به وسعت 88 هكتار حدود 400 اصله درخت بادافتاده به طور صددرصد آماربرداري و خصوصيات كمي و كيفي آنها ثبت شد. همچنين ويژگي هاي درختان باد افتاده در شرايط فيزيوگرافي مختلف (شيب و جهات مختلف) و ويژگي هاي خاك (چگالي ظاهري بافت خاك، رطوبت خاك، هدايت الكتريكي، نسبت كربن به نيتروژن و نيتروژن كل خاك) با برداشت نمونه از اين پارسل و پارسل مجاور (بدون وقوع بادافتادگي) به عنوان شاهد بررسي شد. يافته ها: بر اساس نتايج به دست آمده، بيشتر آسيب درختان در اين عرصه از نوع ريشه كني بود و درختان بادافتاده در اراضي مسطح بيشتر از اراضي شيب دار بودند. بيشترين درصد بادافتادگي درختان در شيب صفر و پنج درصد بوده و 67 % درختان ريشه كن شده نيز در اين بخش بودند. همچنين بيشترين سهم درختان بادافتاده متعلق به گونه انجيلي (47 %) و كمترين آن متعلق به دو گونه توسكا و افرا (كمتر از 5%) بود. نتايج آزمون تي مستقل نشان داد كه ميزان رطوبت خاك در خاك منطقه درختان بادافتاده به طور معني داري (در سطح 95 درصد) بيش از منطقه شاهد بود. هم چنين گونه Carex acutiformi در توده يادافتاده درصد حضور را به خود اختصاص داده بود در صورتي كه در توده شاهد اين گونه مشاهده نشد. نتيجه گيري: در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه احداث آب بندان در بالادست باعث تغيير ميران رطوبت خاك و افزايش حساسيت گونه هايي چون انجيلي به باد شده است. دراين ميان، مقاومت گونه هاي جنگلي نيز در مواجهه با تغييرات رطوبتِ پايدار خاك و وقوع بادهاي شديد متفاوت بوده است؛ به صورتي كه گونه هاي رطوبت پسندي چون افرا و توسكا (به دليل رطوبت پسند بودن و عدم حساسيت به افزايش رطوبت خاك) شدت بادافتادگي كمتري را نشان دادند.