تبيين و تحليل نقش و اهميت نظامي سواحل جنوبي درياي كاسپي در حفظ امنيت شاهنشاهي ساساني (651-222م.)

موقعيت اقليمي ويژه سواحل جنوبي درياي كاسپي كه در بخش شمالي قلمرو ساسانيان قرار داشت، در وقوع رويدادهاي اين منطقه تأثيرگذار بود. نواحي جنوب شرقي درياي كاسپي كه ايالت گرگان و دهستان را در بر مي گرفت، به واسطه جايگاه آن، در حد فاصل ميان سرزمين ساسانيان با طوايف بيابانگرد از مناطق حساس نظامي و راهبردي محسوب مي‌شد. از يك سو، اقوام ساكن در اين منطقه خواهان استقلال نسبي بودند و از سوي ديگر، ساسانيان از سمت شمال و شمال شرقي پي درپي در معرض تهاجم اقوام بيابان گرد قرار داشتند. به‌كارگيري نيروي نظامي اقوام جنگجوي ساكن در سواحل جنوبي درياي كاسپي در عصر ساساني اهميت زيادي داشت. در اين دوره، استحكامات متعددي در سواحل جنوبي درياي كاسپي به‌منظور جلوگيري از تهاجم اقوام بيابانگرد ساخته شدند كه كاربري نظامي مسكوني و راهداري ارتباطي داشتند. اين پژوهش بر آن است تا با روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر شواهد ادبي و مكتوب، استحكامات دفاعي، استقرارگاه ها و پايگاه هاي نظامي ساسانيان را مشتمل بر ديوارها، دژها و تنگه يا دربند در سواحل جنوبي درياي كاسپي تشريح نمايد و جايگاه و نقش اقوام مهاجم شمال شرقي و شمالي در قفقاز را واكاوي و تحليل كند.