روش پژوهش و آموزش در جغرافياي تاريخي از منظر دانش تاريخ

Methodology in Historical Geography from the Perspective of History

جغرافياي تاريخي اصطلاحي است كه در دو دانش جغرافيا و تاريخ به كار مي رود اما جغرافي‌دانان و مورخان تلقي يكسان از آن ندارند. پژوهشگران عرصه جغرافيا با توجه به تعريف خود از جغرافياي تاريخي مشغول انجام تحقيقاتي هستند كه از حيث موضوع، هدف و نتيجه با آنچه مورخان از جغرافياي تاريخي انتظار دارند بسيار متفاوت است. مباني نظري و روش-شناسي پژوهش در جغرافياي تاريخي براي جغرافي‌دانان امري واضح است، در حالي كه مورخان با وجود پژوهش و آموزش در اين حوزه مطالعاتي، درگير آنارشي روشي هستند؛ به گونه‌اي كه بسياري از تحقيقاتي كه نام جغرافياي تاريخي را بر خود نهاده اند در شمار تاريخ محلي محسوب مي‌شوند. مسأله پژوهش پيش‌رو بازتعريف جغرافياي تاريخي بر مبناي تلقي مورخان و مقايسه ميان‌رشته‌اي آن با تلقي جغرافي‌دانان از اين حوزه معرفتي است تا بر اين اساس بتوان يك روش پژوهش و آموزش منسجم جغرافياي تاريخي از منظر دانش تاريخ ارائه داد. اين مقاله كوشيده است با روش تحليلي، يك چهارچوب نظري معين براي حوزه مطالعاتي جغرافياي تاريخي در رشته تاريخ تبيين و پيشنهاد نمايد. نتيجه اين بررسي نشان مي‌دهد كه با عنايت به پژوهش‌هايي كه در حوزه دانش تاريخي به نگارش درآمده‌اند و عنوان جغرافياي تاريخي بر خود نهاده‌اند؛ مي‌توان آن‌ها را به دو سطح «توصيفي» و «تحليلي» تقسيم نمود و روش تحقيق و تدريس در هريك از گونه‌هاي مزبور را صورت‌بندي كرد.

Historical geography is a common term among geographers and historians that does not have the same definition. Geographers, according to their own definition of historical geography, carry out research on which subject, purpose and outcome are different from what the historians expect. Theoretical foundations and geopolitical methodology are clear for geographers, while historians have an anarchy in the same domain in terms of definition and methodology. Therefore, many of the research that holds the title of historical geography are in fact local history. This article seeks to provide a clear definition of historical geography, so that it can propose a research method for it. Historical geography in the history can be investigated at two levels of descriptive and analytical. At the first level, the subject of research is the study of developments in political boundaries over time and reestablishment of human geography in the past. While old-fashioned geographic research focused only on natural geography in past times and human settlements. At the analytical level, historical geography includes examining how geographic conditions affect the human development of the past.