بررسي تأثير فرم ساختاري مسير در فضاي باز مجتمع هاي مسكوني بر بهبود مسيريابي افراد در شرايط اضطراري

زمينه و هدف: با توجه به اهميت زمان در مسيريابي بهينه جهت كاهش آسيب‌هاي وارد شده براثر حوادث در شرايط بحراني مانند زلزله، آتش‌سوزي و ...، فرم ساختاري مسير تأثير بسزايي در انتخاب افراد در اين شرايط دارد. همچنين اين امر در كار طراحان، مديران و برنامه ريزان شهري براي مديريت بحران و پس از آن، مي‌تواند بسيار تأثيرگذار باشد. نحوه رفتار و حركت افراد در فضاي محوطه باز مجتمع‌هاي مسكوني نشان مي‌دهد كه كوتاه‌ترين مسير بهترين گزينه است اما در شرايط بحراني اهميت مسئله زماني مهم‌تر مي‌گردد كه نحوه مسيريابي، نگراني‌هايي را در افراد ايجاد مي‌نمايد كه بر تصميم‌گيري آن‌ها مؤثر است. زماني كه فردي ناآشنا با اين محيط، مي‌خواهد مسير و جهت مورد نياز خود را دريابد، اين نگراني بيشتر مي‌گردد. هدف از انجام اين پژوهش بررسي تأثير ساختار فرمي مسير در شرايط اضطراري بر مسيريابي افراد در فضاي باز مجتمع‌هاي مسكوني بر اساس نظريه نحو فضا و تعيين بهترين نوع مسير براي افراد در اين محيط است. روش: در اين پژوهش بر اساس مباني نظريه نحو فضا در شرايط اضطراري، يك توصيف ساختاري از رفتار محيطي انسان ارائه مي‌شود. بر همين اساس، براي رسيدن به هدف پژوهش، با استفاده از نرم‌افزار Depthmap X 0.50 و با استخراج روش‌هاي مبتني بر گراف و تفسير نمودارهاي محوري، جهت‌يابي، ديد محوري و خوانايي، ادراك و تفسير مردم از مسيريابي محوطه مجتمع مسكوني در شرايط اضطراري تبيين مي‌گردد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان مي‌دهند كه مسيريابي با عمق فضا و محور بصري افراد رابطه معناداري دارد؛ به اين معنا كه هر چه خوانايي مسير با افزايش عمق و طولاني‌ترين شدن محور ديد بيشتر گردد، افراد در هنگام بروز حوادث و شرايط اضطراري، تصميم‌گيري مناسب‌تري در انتخاب مسير مي‌نمايند. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش در انتخاب بهينه مسيريابي توسط افراد در شرايط اضطراري نشان دادند كه مسير گردش خطي به علت آن ‌كه طولاني‌ترين خط ديد را بين مسيرهاي ديگر دارد و اين امر موجب خوانايي بهتر افراد و كاهش اضطراب آن‌ها مي‌گردد، اولين انتخاب مي‌باشد. البته اين امر بستگي به عمق ديد افراد نيز دارد. چنانچه عمق ديد افراد بيشتر گردد، اين امر دشوار مي‌گردد. همچنين مسير گردش منحني نيز به علت آنكه داراي محورهاي عمق و ديد ثابت و تكراري نسبت به ساير مسيرها مي‌باشد، درجه خوانايي متوسطي دارد و اين امر در زمان حوادث اضطراري مي‌تواند اضطراب و نگراني افراد را افزايش دهد. مسير گردش شبكه‌اي، نامناسب‌ترين مسير جهت مسيريابي افراد در فضا مي‌باشد زيرا به سبب خوانايي كمتر نسبت به ساير مسيرها، قابليت ديد و عمق كمتري دارد؛ بنابراين سبب افزايش اضطراب و نگراني در افراد مي‌گردد.