تأثير قرآن و حديث بر كليات ديوان وحشي بافقي

Effect of Quran and Hadith on poems vahshi of bafghi

كمال‌الدين وحشي بافقي از شاعران بنام و كم‌نظير سده دهم در عصر صفويه است كه تا حد زيادي در سرودن اشعار خود متاثر از آيات قرآن و احاديث ائمه معصومين «سلام الله عليهم اجمعين» بوده‌است.عنوان رساله حاضر تأثير قرآن و حديث بر ديوان وحشي بافقي است كه به بررسي و چگونگي اثرپذيري شاعر از قرآن و حديث پرداخته است. در ادامه به بررسي ابيات و اشعاري كه در آنها شاعر از قرآن و حديث و روايت‌هاي اسلامي متأثر بوده‌است، پرداخته و ابتدا كليه ابياتي را كه به نظر پژوهنده از قرآن و حديث و روايت هاي اسلامي تأثير پذيرفته استخراج نموده با آيات قرآن و احاديث مطابقت داده شده‌است. در تقسيم‌بندي انواع تأثير قرآن و حديث بر ادب فارسي با توجه به ديدگاه‌هاي مختلف كليه ابيات استخراج شده در شش بخش «اقتباس»، «الهامي- بنيادي»، «برآيندسازي»، «تلميح»، «ترجمه» و «وام‌گيري» دسته‌بندي شده، كه در مجموع مي‌توان گفت كه تلميحات بيشترين سهم را در اين تحقيق به خود اختصاص داده‌است. اشاره به داستان‌هاي قرآني و روايات اسلامي كه بخش قابل توجهي از ديوان شاعر را تشكيل‌داده و در بيت‌هاي مختلف شاعر از آنها بهره جسته‌است، بخش‌ديگري از كار را تشكيل داده‌است.شاعر در بخش غزليات و قصايد و قطعات نسبت به مثنوي ها از قرآن و حديث تأثير كمتري گرفته، اما در مثنوي‌هاي سه‌گانه «خلد برين»، « ناظر و منظور» و « فرهاد و شيرين» بيشترين تأثير را شاعر از قرآن و حديث گرفته‌است، بنابران حجم وسيعي از ابيات استخراج‌شده مربوط به اين مثنوي‌هاست.

Kamal_ al_ din vahshi of bafgh is a renowned poet of 10th century (safavid era), who was influenced by quranic verses and ahadith of imams (PBUT) in composing his poems.The influence of quran and ahadith on his complete works is the title of present thesis which tries to illustrate the influence of quran and hadith upon the poet.The introduction discuses life, works, the quality of quran and haith’s influence on the poet and its purposes. The kind of influence on Persian literature has been studied from different aspect as well. More over, historical study of the influence of quran and hadith on Persian literature up to 10th . c. an‎d examples of the poems come to consideration in this part.The study is further carried out into the verses which are mostly influenced by quran and hadith. To do so, the researcher has selected the verses which have been influenced by quran and hadith. Then he corresponds them with quranic verses and ahadith of imams (PBUT).References to stories from quran and revayah noticeably in vahshi’s complete work are another part of the present study. These references on the lyrics, qasaed and qatah are less than mathnavi. There fore a great part of this work is extracted from his trilogy, khold barin, nather and manthur, farhad and shirin, which are greatly influenced by quran and hadith.