چارچوب خط مشي مالكيت فكري در پروژه هاي تحقيق و توسعه مشاركتي

Intellectual Property Policy Framework in Cooperative Research and Development Projects

گسترش مشاركت‌هاي پژوهشي ميان صنعت، دولت و دانشگاه، به دليل وجود مشاركت‌كنندگاني با ماهيت، منافع و انگيزه‌هاي متنوع، موجب بروز چالش‌هايي در حوزه مالكيت‌‌فكري شده‌است. بويژه زماني كه از منابع مالي دولتي استفاده شود، وجود چارچوبي براي خط‌مشي مالكيت‌فكري از اهميت مضاعفي برخوردار مي‌شود. در اين تحقيق تلاش شده‌است با استفاده از روش نظريه داده‌بنياد با رويكرد ظاهرشونده، چارچوبي براي خط‌مشي مالكيت‌فكري در پروژه‌هاي تحقيق و توسعه مشاركتي، ارائه شود. براي اين منظور، به بررسي منابع علمي مرتبط و مصاحبه با خبرگان داراي دانش و تجربه كافي، تا حصول اشباع نظري پرداخته و چارچوب مورد نظر استخراج شد. چارچوب ارائه‌شده داراي چهار بعد اصلي "عوامل زمينه‌اي"، "اهداف و پيامدهاي مورد انتظار"، "فرآيند" و "محتواي خط‌مشي" ،13 مؤلفه و 42 جزء است. بر اساس نتايج حاصل‌شده، براي اتخاذ خط‌مشي مناسب دارايي‌هاي فكري پژوهش‌هاي مشاركتي، بايد ويژگي‌‌ها و شرايط پروژه و ذينفعان آن -به عنوان عوامل زمينه‌اي- و پيامدهاي مورد انتظار در كوتاه‌مدت، ميان‌مدت و بلندمدت، مورد بررسي دقيق قرارگيرند. با توجه به ويژگي‌ها و ماهيت پروژه و ذينفعان آن، پيامدهاي متفاوتي از خط‌مشي مالكيت‌فكري انتظار مي‌رود. همچنين تدوين، اجرا و ارزيابي اين خط‌مشي، تحت تأثير عوامل زمينه‌اي و پيامدهاي مورد انتظار آن قرار داشته و مي‌توانند بر محتواي خط‌مشي نيز تأثير بگذارند.

The expansion of research partnerships between industry, government and university has resulted in some challenges about intellectual property due to different participants with diverse natures, interests and motivations. Especially in the case of publicly funded projects, existence of a framework for intellectual property policy becomes doubly important. In this research, we attempt to design a framework for intellectual property policy in such projects using grounded theory method. For this purpose, we reviewed related scientific sources and conducted interviews with experts with relevant knowledge and experience to obtain theoretical saturation. The proposed framework has four main dimensions: "contextual factors", "objectives and expected outcomes", "policy process" and "policy content", 13 factors and 42 components. Based on the results, to adopt an appropriate intellectual property policy for collaborative research, the characteristics and conditions of the project and its stakeholders as contextual factors and the expected consequences in the short, medium and long term, should be considered. Depending on the characteristics and nature of the project and its stakeholders, different consequences are expected from the policy. Also, the development, implementation and evaluation of this policy are affected by contextual factors and its expected consequences and can affect the content of the policy.