دام گستري با رويكردي تطبيقي در حقوق كيفري (ايران، كانادا، روسيه، آلمان)

Dom Gastari with a Comparative Approach in Criminal Law (Iran, Canada, Russia, Germany)

كشف جرم و دستگيري متهمين از عمده وظايف مأمورين نظامي يا انتظامي در مقام ضابط دادگستري محسوب مي ­گردد كه در برخي مواقع اين مأمورين به روش ­هايي چون ظاهرسازي، فريب و تحريك و اغفال فرد به منظور تحصيل دليل عليه متهمين و مظنونين رو مي­ آورند كه در اصطلاح اين طرق كشف جرم و تحصيل دليل را، دام گستري يا پنهان كاري در تحصيل ادله نام نهاده اند. در حقوق كيفري ايران قواعد و مقررات خاصي در مورد پنهان كاري (موضوعي و شخصي) در تحصيل ادله به چشم نمي­ خورد و آن چه امروز در عملكرد مقامات قضايي و پليسي ايران ديده مي­ شود، همگي تابع مقتضيات مبارزه با جرايم است. چالشي كه با آن روبرو هستيم بحث مشروعيت اين عمل است آيا استفاده از دام گستري و استفاده از تحريك براي كشف جرم جايز است يا خير؟ آيا ادله­ ي اثباتي آن ارزش قضايي و آن اعتبار قانوني را دارند يا خير؟ چون نمي­توانيم بين حقوق و آزادي­ هاي فردي و جمعي آشتي برقرار كنيم اگر به مامورين اين اجازه را بدهيم كه از شيوه­ هاي تحريك يعني دام گستري استفاده كنند آيا حقوق متهمان پايمال نمي­شود؟ اما اگر اجازه ندهيم بحث حقوق اجتماع به خطر نمي ­افتد؟ لذا ضرورت وضع قوانين و مقررات خاص در اين زمينه احساس مي­گردد. در همين راستا توجه و استفاده از تجربيات ساير كشورها و نظام­ هاي حقوقي پيشگام در اين زمينه مي­تواند راهگشا و كمك كننده باشد. در اين مقاله به روش توصيفي و تحليلي و با هدف مطالعه تطبيقي ضمن پرداختن به مباني و ماهيت و همچنين وجوه اشتراك و افتراق دام گستري با ساير روش­ هاي قانوني تحصيل دليل، درجهت نظام­ مندكردن و قاعده گذاري اين موضوع با بهره ­گيري از ساز و كارهاي مناسب گام بر خواهيم داشت.

Policing and arresting the accused is considered one of the main duties of military or police officers in the position of a judicial officer. The purpose of gathering evidence against the accused and suspects is called entrapment or concealment in the gathering of evidence. In Iranian criminal law, there are no special rules and regulations regarding concealment (topical and personal) in the acquisition of evidence, and what is seen today in the performance of Iranian judicial and police authorities is all subject to the requirements of fighting crimes. The challenge we are facing is the issue of the legitimacy of this act. Is it permissible to use baiting and incitement to discover a crime? Do the proofs have judicial value and legal validity or not? Because we cannot reconcile individual and collective rights and freedoms, if we allow the agents to use methods of incitement, that is, do not violate the rights of the accused? But if we don't allow it, won't the discussion of social rights be endangered? Therefore, the necessity of establishing special laws and regulations in this field is felt. In this regard, paying attention and using the experiences of other countries and pioneering legal systems in this field can be helpful. In this article, with the descriptive and analytical method and with the aim of a comparative study, while dealing with the basics and essence as well as the commonalities and differences of livestock farming with other legal methods of studying the reason, we will take steps to systematize and rule this issue by using appropriate mechanisms.