تأثير استراتژي‌هاي تنوع درآمدي بر قدرت بازاري نظام بانكي

The Effects of Income Diversification on Market Power in the Iranian Banking System

بانك‌ها، يكي از مهم‌ترين نهادهاي بازار پول و سرمايه، نقش ارزنده‌اي در توسعۀ اقتصادي دارند. رشد پرشتاب اقتصادي و افزايش رقابت بين بانك‌ها در تخصيص بهينۀ منابع مالي باعث شده است كه قدرت بازاري نظام بانكي اهميت زيادي داشته باشد. از اين ‌رو بانك‌ها بر آن هستند كه با افزايش خلاقيت در استفاده از استراتژي‌هاي تنوع‌بخشي سپرده‌ها و متقاضيان تسهيلات بانكي بيشتري جذب كنند. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير استراتژي‌هاي تنوع درآمدي بر قدرت بازاري نظام بانكي است. به اين ترتيب داده‌هاي 20 بانك در ايران طي دورۀ زماني 1398- 1393 از صورت‌هاي مالي و يادداشت‌هاي پيوست جمع‌آوري شد. روش برازش پژوهش حاضر مدل گشتاور تعميم‌يافته (GMM) است. قدرت بازاري بانك‌هاي موردبررسي از طريق شاخص لرنر اندازه‌گيري براي رسيدن به اين هدف از تابع هزينۀ مرزي ترانسلوگ استفاده‌ و سپس قدرت بازاري محاسبه شد. براي سنجش استراتژي‌هاي تنوع درآمدي از دو شاخص هريشمن هرفيندال تعديل‌شده شامل تنوع درآمدي بهره‌اي(HHINOI) و غير بهره‌اي (HHINON) استفاده‌ شده است. نتايج حاكي از آن است كه استراتژي تنوع درآمدي غير بهره‌اي بر قدرت بازاري نظام بانكي تأثير مثبت و معناداري دارد؛ اما تأثير استراتژي تنوع درآمدي بهره‌اي بر قدرت بازاري تأييد نشده است.

The purpose of this research was to investigate the effects of income diversification strategies on market power in Iranian banking system during the period of 2015-2020. The fitting method of the present study was the Generalized Method of Moments (GMM) model. Market power in banking system is measured by the Lerner index using the Translog stochastic frontier cost function. Two adjusted Herfindahl-Hirschman indices are used to measure income diversification strategies, including interest and non-interest income diversifications. The results showed that the non-interest income diversification strategy had a significant positive effect on market power in the banking system; however, the effect of the interest income diversification strategy on the market power was not confirmed.