بررسي نقش ميانجي عدم تقارن اطلاعات و عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي در رابطۀ بين معاملات نويزي وكارايي بورس اوراق بهادار تهران

Investigating the Mediating Roles of Information Asymmetry and Illiquidity Related to Cluster Trading in the Relationship between Noise Trading and Market Efficiency in Tehran Stock Exchange (TSE)

هدف پژوهش حاضر شناسايي تأثير عدم تقارن اطلاعات و عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي بر كارايي بازار و بررسي نقش ميانجي اين دو متغير در رابطۀ بين معاملات نويزي و كارايي بورس اوراق بهادار تهران است. براي سنجش عدم تقارن اطلاعاتي از مدل «تعديل‌شدۀ احتمالات مبتني بر اطلاعات» و براي عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي از مدل «احتمال ايجاد شوك در جريان معاملات متقارن» و «بازده بازار مبتني بر عدم تعادل حجم معاملات» به‌عنوان شاخصي از كارايي بازار استفاده شده است. تعداد 146 شركت براساس نمونه‌گيري سيستماتيك در بازۀ زماني 1390تا 1396 بررسي شدند. نتايج پژوهش نشان‌دهندۀ اثرگذاري معكوس و معنادار عدم تقارن اطلاعاتي و عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي بر بازده بازار بود؛ اما اثر عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي در مقايسه با عدم تقارن اطلاعاتي بر بازده بازار قوي‌تر بود. علاوه بر اين، يافته‌ها حاكي از آن بود كه معاملات نويزي بر عدم تقارن اطلاعات و عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي اثر مستقيم و معناداري دارد. اين موضوع نشان‌دهندۀ ارتباط معاملات نويزي از طريق عدم تقارن اطلاعاتي و عدم نقدشوندگي مرتبط با معاملات خوشه‌اي با بازده بازار بوده و نقش ميانجي اين دو متغير تأييد شده است.

This study aimed to investigate the effects of information asymmetry and illiquidity related to cluster trading on market efficiency and examine the mediating roles of these two variables in the relationship between noise trading and market efficiency. To measure the information asymmetry, Adj PIN and illiquidity related to cluster trading obtained from PSOS models were used. Also, market return based on trade volume imbalances was utilized as the indicator of market efficiency. The sample include 146 companies, which were listed in Tehran Stock Exchange between 2014 and 2020. The results showed significant inverse effects of information asymmetry and illiquidity related to cluster trading and market return. However, the effect of illiquidity related to cluster trading on market return was stronger than that of information asymmetry. In addition, the findings showed that noise trading had direct and significant effects on information asymmetry and illiquidity related to cluster trading. Thus, the relationship between noisy trading and market return through information asymmetry and illiquidity relevant to cluster trading, as well as the mediating roles of these two variables, was confirmed.