تحليلي بر نگرش امام خميني به مفهوم دولت مدرن

An analysis of Imam Khomeini's attitude towards the concept of modern government

دولت مدرن از جمله موضوعاتي است كه كمتر بافت آن از منظرگاه فقهي مورد مداقه قرار گرفته است. معمولاً فقيهان ما بيش از آن كه از بافت قديم و جديد دولت سخن بگويند بيشتر درباره‌ي ضرورت آن سخن گفته‌اند. انگار مفهوم آن را بديهي دانسته و درباره‌ي آن تأملي فقهي نداشته‌اند. اما مروري بر آثار امام خميني نشان مي‌دهد كه ايشان متوجه تغييرات بافت سنتي دولت – نظم سلطاني – بوده و در نظريه سياسي خود به آن توجه نموده است. در ميان ادبيات فقهي امام خميني دو بحث وجود دارد كه مباحث دولت شناسي او را به ماهيت جديد دولت مرتبط مي‌سازند؛ يكي خطابات قانونيه و دوم حوزه‌هاي خالي از نص. چيزي كه پيش از ايشان نيز در برخي از آثار فقهاي متاخر همانند ميرزاي نائيني مشاهده مي‌شود. شايد تامل به بافت دولت مدرن از اين منظر بتواند بخش‌هاي ناانديشيده شده دولت در ادبيات فقهي ما را باورتر سازد و راهي به‌سوي نسبت تمدن اسلامي با چنين دولتي را برقرار سازد. بي‌ترديد، هر طرحي از تمدن اسلامي بايد رابطه‌ي خود با دولت مدرن را تعريف و در قبال آن موضعي معرفتي برگزيند. شايد اين مقاله بتواند چنين كند.

The modern state is one of the topics whose context has been less studied from a jurisprudential point of view. Usually, our jurists have spoken more about the necessity of the government than about the old and new contexts of the government. It seems that they have taken its meaning for granted and have not had a jurisprudential reflection on it. But a review of Imam Khomeini's works shows that he noticed the changes in the traditional context of the state - the royal order - and paid attention to it in his political theory. Among Imam Khomeini's jurisprudential literature, there are two arguments that link his theological discussions to the new nature of government; One is legal speeches and the second is empty fields of text. Something that can be seen before him in some works of later jurists such as Mirza Naeini. Perhaps reflecting on the context of the modern state from this perspective can make the thoughtless parts of the state in our jurisprudential literature more believable and establish a path to the relationship of Islamic civilization with such a state. Undoubtedly, every plan of Islamic civilization must have its relationship with the state. Define modern and choose an epistemological position towards it. Maybe this article can do that.