تأثير شيوه‌هاي جنگل‌شناسي بر ويژگي‌هاي ساختاري توده جنگلي و خصوصيات خاك در جنگل‌هاي راش ميان‌بند هيركاني (مطالعه موردي: جنگل‌هاي سري الندان-ساري)

مقدمه و هدف: كمي‌سازي ساختار توده‌هاي جنگلي با كمي كردن اجزاي مختلف آن‌ها به درك و فهم بهتر در جهت مديريت اجزاي مختلف اكوسيستم جنگل كمك مي‌كند. از مهم‌ترين دلايل اهميت كمي‌سازي ساختار مي‌توان به مرتبط بودن ساختار جنگل با رويشگاه بسياري از گونه‌هاي گياهي، مدل‌سازي و بازسازي جنگل بر اساس ويژگي‌هاي ساختاري آن و اينكه ساختار جنگل يك منبع اطلاعاتي مهم براي پويايي جنگل، زيباشناختي و توليد چوب است، اشاره نمود. بنابراين در اين پژوهش ويژگي‌هاي ساختاري دو توده مديريت شده با شيوه‌هاي جنگل‌شناسي تك‌گزيني و تدريجي پناهي با توده شاهد مقايسه شدند. مواد و روش ها: جهت اجراي اين پژوهش، سه قطعه شامل قطعه پنج با شيوه تك‌گزيني، قطعه 13 با شيوه تدريجيپناهي و قطعه ده (قطعه شاهد) در جنگل‌هاي سري الندان، در استان مازندارن انتخاب شدند. جهت مطالعه ويژگي‌هاي ساختاري توده‌هاي جنگلي از قطعه‌نمونه‌هاي دايره‌اي شكل به مساحت 1000 مترمربع استفاده شد (در قطعه تك گزيني،تدريجي پناهي و شاهد به ترتيب: 21، 14 و 25 قطعه نمونه و در كل 60 قطعه نمونه). آماربرداري به شيوه منظم–تصادفي با ابعاد شبكه 200×150 متر انجام شد. جهت بررسي وضعيت زادآوري از ميكروپلات يك مترمربعي در مركز قطعه‌نمونه و چهار جهت اصلي آن استفاده شد. جهت بررسي خصوصيات خاك در قطعه‌نمونه بزرگ در مركز و چهار جهت اصلي قطعه نمونه، نمونه‌برداري به روش تركيبي از عمق 100 سانتي‌متر انجام شد. درصد اجزاي بافت خاك (شامل شن، سيلت و رس)، درصد رطوبت، وزن مخصوص ظاهري،pH ، EC، درصد كربن آلي، درصد مواد آلي، درصد آهك، نيتروژن كل، فسفر قابل جذب، پتاسيم قابل جذب در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد.يافته ها: نتايج نشان داد در قطعات تك‌گزيني، شاهد و تدريجيپناهي ميانگين تعداد درختان در هكتار 206، 209 و 358 اصله در هكتار بوده كه به‌ترتيب حجمي معادل 428/22، 477/14 و 373/37 سيلو داشتند. ميانگين درصد رطوبت، درصد كربن آلي و درصد مواد آلي موجود در قطعه تك‌گزيني 49/4%،  4/7% و 8/2%  بود در حالي‌كه در قطعات شاهد و تدريجيپناهي به ترتيب 44/12% و 43/24%؛ 3/4% و 3/28% و 5/9% و 5/66% بود. ميزان چگالي ظاهري موجود در توده تدريجيپناهي 1/72 گرم بر سانتي‌متر مكعب بود در حالي‌كه مقدار آن در توده‌هاي تك‌گزيني و شاهد به ترتيب 1/22 و  1/24 گرم بر سانتي‌متر مكعب بود. نتيجه گيري: به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد اجراي شيوه‌هاي مختلف جنگل‌شناسي از قبيل تدريجي پناهي و گزينشي اثرات متفاوتي بر وضعيت ساختار،  زادآوري، و ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك دارد.