ارزيابي كاركردهاي بوم سازگان جنگلي با بهره گيري از روش هاي تلفيقي تصميم گيري چند معياره (استان مازندران، بوم سازگان جنگلي شياده و ديوا)

مقدمه و هدف: در ميان بوم سازگان هاي متنوع در روي خشكي هاي زمين، بوم سازگان جنگل با ميزباني مجموعه اي از فرآيندهاي پيچيده اكولوژيكي باعث شكل گيري و جريان مستمر كاركردها و خدماتي مي شوند كه به اشكال مستقيم و غيرمستقيم در حيات اقتصادي و يا معاش انساني نقش آفرين هستند، كه حفظ و نگهداري آن بايد هدف اساسي فعاليت هاي انسان قرار گيرد.كاركردهاي بوم سازگان جنگل بر اساس متداولترين و جامعترين طبقه بندي كالاها و خدمات بوم سازگان به چهار طبقه كاركرد تنظيمي، كاركرد اطلاعاتي، كاركرد توليدي و كاركرد زيستگاهي تقسيم مي شوند. اين كاركردها و خدمات رايگان نيستند و ارزش و بهاي اقتصادي نهفته اي دارند. در صورتيكه اين خدمات رايگان تلقي شوند بوم سازگان جنگلي مورد بهره برداري بي رويه قرارمي گيرند.مواد و روش‌ها: بوم سازگان جنگل بعنوان يك منبع طبيعي ارزشمند، كاركردها و خدمات مختلفي را براي بشر فراهم مي كند كه بررسي نقش و اهميت آنها از اهداف اين پژوهش است. به منظور نيل به اين هدف تكنيك هاي تصميم گيري چند معياره شامل تحليل نسبت ارزيابي وزن دهي تدريجي (SWARA) به منظور محاسبه وزن كاركردهاي بوم سازگان جنگل، مدل مجموع ساده وزين (SAW )، ارزيابي نسبت جمعي (ARAS) و تكنيك ترجيحات بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (TOPSIS) براي اولويت بندي كاركردها استفاده شده است. در اين مطالعه داده هاي پژوهش به صورت پيمايش ميداني، نمونه گيري تصادفي و با تكميل پرسشنامه توسط 150 خانوار بومي حاشيه بوم سازگان جنگلي شياده و ديوا در شهرستان بابل استان مازندران استخراج گرديد تا نمايان شود كدام يك از كاركردهاي بوم سازگان جنگلي شامل كاركردهاي تنظيمي، زيستگاهي، توليدي و اطلاعاتي داراي اهميت بيشتري براي جوامع بومي منطقه مي باشد.يافته‌ها: تجزيه و تحليل يافته هاي وزن دهي كاركردهاي بوم سازگان جنگلي شياده و ديوا با استفاده از تكنيك SWARA نشان داد كه كاركردهاي تنظيمي، اطلاعاتي، زيستگاهي و توليدي به ترتيب با كسب وزن ه اي 0/4623، 0/2211، 0/1685 و 0/1481 بيشترين وزن را به خود اختصاص داده اند. نتيجه گيري:براساس نتايج بدست آمده از اولويت بندي كاركردهاي بوم سازگان جنگلي منطقه با مدل هاي SAW ،  ARASو TOPSIS كاركردهاي تنظيمي و اطلاعاتي در اولويت بالاتري نسبت به ساير كاركردها قرار گرفتند. پيشنهاد مي شود با توجه به اهميت حفظ جنگل هاي اين منطقه برنامه ريزي مناسب تر و تحقيقات بيشتر  توسط سازمان هاي ذيربط جهت حفاظت بوم سازگان جنگلي آن صورت پذيرد.