مدل سازي پراكنش گونه بنه (Pistacia atlantica) در استان ايلام با استفاده از روش ﺣﺪاﻛﺜﺮ آﻧﺘﺮوﭘﻲ (MaxEnt)

مقدمه و هدف: تعيين وضعيت پراكنش و توزيع گونه‌ها و زيستگاه‌هاي تحت اشغال آن‌ها از اهميت بسزايي در برنامه‌هاي حفاظتي و مديريت گونه‌ها برخوردار است، اما زمان و بودجه در دسترس، مطالعات گونه‌اي در مقياس وسيع را دشوار و در بسياري از موارد غيرممكن مي‌سازد. ازاين‌رو در اين زمينه از روش‌هاي مدل‌سازي پراكنش گونه استفاده مي‌شود. مدل‌سازي پراكنش گونه‌هاي گياهي باهدف شناسايي مناطق مستعد براي اولويت‌بندي حفاظت و جنگل‌كاري حائز اهميت است. اين مطالعه باهدف مدل‌سازي پراكنش گونه بنه (Pistacia atlantica) با استفاده از روش ﺣﺪاﻛﺜﺮ آﻧﺘﺮوﭘﻲ و امكان‌سنجي توسعه اين گونه در استان ايلام صورت گرفت.مواد و روش‌ها: بدين منظور نقاط حضور گونه در سراسر استان با استفاده از روش نمونه‌برداري تصادفي طبقه‌بندي‌شده جمع‌آوري و مختصات جغرافيايي آنها وارد نرم‌افزار ﺣﺪاﻛﺜﺮ آﻧﺘﺮوﭘﻲ شد. نقشه عوامل محيطي شامل 19 متغير اقليمي، ۳ متغير توپوگرافي و متغير پوشش برف تهيه شدند. اين متغيرها به‌عنوان ورودي مدل استفاده شدند و ارتباط بين داده‌هاي حضور با نقشه‌هاي متغير محيطي با استفاده از نرم‌افزار MaxEnt  به صورت رياضي تعريف شد. نقشه‌هاي پيش‌بيني پراكنش گونه با استفاده از روش مدل‌سازي حداكثر آنتروپي تهيه شد.يافته‌ها: نتايج حاصل از ارزيابي مدل نشان داد كه مدل با سطح زير منحني پلات (AUC) برابر با 0/947 پيش‌بيني عالي را در مقابل برابر با 0/5 كه به معني تصادفي بودن پيش‌بيني است، دارا است. آزمون جك نايف نيز نشان داد كه متغيرهاي محيطي دامنه درجه حرارت سالانه، ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ درجه حرارت‌، شاخص هم‌دمايي، بارش سالانه و ارتفاع از سطح دريا به ترتيب بيشترين تأثير را بر حضور اين گونه در استان ايلام دارند.نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق اطلاعات كليدي و مهمي را درباره دامنه تحمل‌پذيري گونه بنه نسبت به متغيرهاي محيطي تأثيرگذار فراهم آورده است. اين اطلاعات در اتخاذ تصميمات مديريتي براي اولويت‌بندي مناطق حفاظتي و انجام اقدامات اصلاحي و حفاظتي بخصوص در مناطقي كه پوشش گياهي در حال تخريب است، مؤثر بوده و شانس موفقيت در طرح‌هاي كاشت و احياء را افزايش مي‌دهد.