تأثير پيچيدگي اقتصادي بر تورم در كشورهاي منتخب سازمان همكاري اسلامي

گستردهمعرفي: نرخ بالاي ﺗﻮﺭﻡ معضل اقتصادي مهمي در كشورهاي درحال توسعه از جمله ايران است كه با وجود پيشينه طولاني تحليل و بررسي كماكان مورد بحث است و جزء دغدغه‌هاي اصلي سياست‌مداران و اقتصاددانان به شمار مي‌رود. براساس شواهد موجود تورم داراي آثار نامطلوبي بر جامعه است بطوري كه اقتصاددانان معتقدند هزينه‌هايي كه تورم بر جامعه تحميل مي‌كند مي‌تواند بسيار جدي‌تر از هزينه‌هاي ناشي از كند شدن رشد اقتصادي باشد.   با عنايت به اثرات منفي تورم، عوامل مؤثر در ايجاد و تشديد آن در مكاتب مختلف مورد توجه قرار گرفته است. در اين خصوص بر اساس مباحث نظري مطرح شده تورم داراي سه منشاء عمده (1) افزايش تقاضا، (2) فشار هزينه و (3) تنگناهاي ساختاري است. يكي از مهمترين سياست‌هاي كاهش تورم، افزايش عرضه و رشد محصول است. در اين راستا پيچيدگي اقتصادي مي‌تواند از طريق افزايش ظرفيت و تنوع توليد محصولات پيچيده، باعث شكل گيري مازاد عرضه و در نهايت كاهش تورم در اقتصاد شود.  بر اساس آخرين رتبه‌بندي شاخص پيچيدگي اقتصادي كه در سال 2018 توسط دانشگاه هاروارد، براي 133 كشور جهان گزارش شده است، اختلاف چشمگيري ميان كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه وجود دارد.  متدولوژي:هدف از مطالعه حاضر بررسي تأثير پيچيدگي اقتصادي بر تورم در كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي بر اساس رويكرد بين كشوري طي دوره 20181995 است. اطلاعات مورد نياز از درگاه بانك جهاني و اطلس پيچيدگي اقتصادي جهان دريافت گرديد. محدوده مكاني اين پژوهش سي كشور منتخب عضو سازمان همكاري اسلامي است كه با توجه به محدوديت آماري دادهها و شواهد تاريخي مشابه انتخاب شده است.تصريح مدل پژوهشبا توجه به مباني نظري و مطالعات تجربي، الگوي تصريح شده در اين پژوهش به صورت رابطه زير تصريح شد:INF_it=C+β_1*INF_(it1)+β_2*(M2gr_itGDPgr_it)+β_3*NAT_it+β_4*ECI_it+ε_iدر اين مدل i:كشورها، t: زمان . C: عرض از مبدأ و β: ضرايب متغيرهاي توضيحي (ضرايب شيب) مي‌باشد. تورم: (INF). تورم دوره قبل :(INF1). رشد نقدينگي: (M2gr). نرخ رشد اقتصادي: (GDPgr). وفور منابع طبيعي: (NAT). شاخص پيچيدگي اقتصادي: (ECI). مدل GMM جهت تخمين اين پژوهش انتخاب شده است. يافته ها:با توجه به نتايج حاصل از اين پژوهش ، تأثير عوامل اقتصادي بر تورم در  كشورهاي منتخب برآورد شد. ضريب متغير اصلي مدل تصريح‌شده يعني شاخص پيچيدگي اقتصادي ECI، منفي و به لحاظ آماري در سطح 5% معني‌دار است ديگر متغيرهاي توضيحي مدل كه در سطح پنج درصد معني‌دار بودند و همگي داراي اثر مثبت بر تورم بودند عبارت‌اند از تورم انتظاري، تفاوت نرخ رشد نقدينگي با رشد اقتصادي  و وفور منابع طبيعي. نتيجه: نتايج حاصل از تحليل يافته‌هاي مدل نشان داد كه فرضيه كاهش نرخ تورم از طريق پيچيدگي اقتصادي در كشورهاي منتخب اسلامي برقرار است. همچنين مشخص شد با افزايش تورم انتظاري، تفاوت نرخ رشد نقدينگي با رشد اقتصادي و ثروتهاي طبيعي، تورم هم افزايش مييابد. به اين ترتيب نتايج حاصل از برآورد الگو گوياي آن است كه ضرايب برآورد شده تمامي متغيرها از حيث علامت با مباني نظري سازگار هستند. بنابراين پيشنهاد مي شود:سياستگذاران و تصميم گيرندگان اقتصادي، تحقيقات انجام شده در مورد شاخصهاي پيچيدگي و فضاي محصولات را مورد توجه قرار داده و ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻨﻮعﺑﺨﺸﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت رﻗﺎﺑﺘﯽ ﮐﺸﻮرهاي اسلامي را اﺗﺨﺎذ كنند كه البته در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺘﺪا قابليتﻫﺎي ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﮐﺸﻮرها ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﻮد.