تقابل جريان رسمي مسيحيت با نهضت مونتانوس

در تاريخ مسيحيت، در طول سده‌هاي نخست ميلادي نهضت‌ها و گروههاي متعدد مسيحي مثل گنوسيان، آرويوسي‌ها، مونارخياني‌ها، سابليوسي‌ها و ... حضور داشتند. در همين زمان و در اين «محيط فرقه‌ها» در فريجيه يك نوآيين مسيحي به‌نام مونتانوس، نهضتي را بنيان‌گذاري كرد كه به «نبوت جديد»، «بدعت فريجيه‌اي‌ها» و «جنبش مونتانوس» معروف شد. هرچند در ابتدا بزرگان كليسا با اين نهضت چندان مخالفت نكردند، به‌تدريج ماهيت ضد كليسا پيدا كرد و در تقابل با آراي نمايندگان مسيحيت رسمي قرار گرفت؛ بااين‌حال، جنبش مونتانوس به‌سرعت در آسياي صغير گسترش يافت و تعداد زيادي ازجمله زنان را به خود جلب كرد. در نوشتار حاضر، با استفاده از منابع معتبر كه عمدتاً به زبان يوناني‌اند و با روش توصيفي تحليلي، زمينه‌هاي پيدايش اين نهضت و دلايل تقابل جريان مسيحيت رسمي با جنبش مونتانوس بررسي شده‌اند. يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان مي‌دهند عوامل متعددي در افول اين نهضت دخيل بودند؛ اما به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه سردمداران جنبش مونتانوس عمدتاً در حالت «خلسه و جذبه» به وعظ و تبليغ مي‌پرداختند، همين مسئله بيشتر از هر عامل ديگري باعث بروز اختلافات شد و درنهايت، به محكوميت و زوال آن دامن زد.