فلسفۀ نبوت از ديدگاه شيخ طوسي و ملاصدرا

مسئلۀ نبوت پس از اصل توحيد، جايگاه ويژه‌اي در انديشۀ ديني دارد. در اين پژوهش، به روش كتابخانه‌اي به مقايسۀ ديدگاه شيخ طوسي و ملاصدرا در فلسفۀ نبوت پرداخته شده است تا از اين رهگذر، نقش فلسفه در تبيين نبوت به‌عنوان يكي از اصول اعتقادي روشن شود. هر دو متفكر با تبعيت از عقل، به ضرورت وجود نبي معتقدند؛ با اين تفاوت كه شيخ، آن را به‌وسيلۀ قاعدۀ لطف اثبات مي‌كند؛ اما صدرا به چهار جهت هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي، بعد اجتماعي و زيبايي‌شناسي به نبوت توجه مي‌كند و ضرورت آن را به اثبات مي‌رساند. اگرچه هر دو به رهبري و ادارۀ جامعه توسط نبي معتقدند، در نظر شيخ طوسي، اين نقش نبي يك رسالت و وظيفۀ عمومي نيست و تنها برخي انبيا چنين موقعيتي دارند. اين تفاوت‌ها ناشي از اختلاف آنها در مباني و روش است كه از اهم مباني مي‌توان به تفاوت انسان‌شناسي آنها اشاره كرد. همچنين، عقل در نگاه شيخ طوسي، بيشتر ناظر به عقل عملي است و در حيطه نظر تنها در استدلال كارآيي دارد؛ اما عقل نظري در نظر صدرا مشتمل بر مراتبي است كه از استدلال آغاز و به مقامِ بي‌انتهاي شهود ختم مي‌شود.