بررسي مباني و قواعد معرفت‌شناختي تأويلي ملاصدرا

تأويل هستي و متن نوعي كاوش باطني (عقلي شهودي) در يك موضوع است كه به كشف و استخراج گزاره‌هاي جديد مي‌انجامد. ملاصدرا به‌عنوان يك فيلسوف، داراي مباني مستدلي در معرفت‌شناسي است كه بر سبك تأويلي او تأثير گذاشته است. بررسي و تحليل اين مباني و استنتاج و شناسايي قواعد مبتني بر اين مباني و نيز ميزان تأثير اين مباني و قواعد بر تأويلات صدرايي از اهداف مهم اين نوشتار است. روش تحقيق، توصيفي‌تحليلي بر مبناي آثار ملاصدرا است. قواعد اصلي استخراج‌شده عبارت‌اند از حركت از علم حصولي به علم حضوري در تأويل شهودي، نقش فعال و زاينده عقل در تأويل عقلي، پذيرنده و منفعل‌بودن ادراك قلبي در تأويل شهودي، لزوم هماهنگي تأويل عقلي شهودي با درك فطري، داراي مراتب بودن ساختار تأويل شهودي، نقش واسطه‌بودن عالم مثال و خيال در تأويل شهودي و لزوم كنترل منابع شناخت در تأويل (لزوم ضابطه‌مندي به‌طور خاص). اين مقاله ضمن آنكه بخشي از قواعد منطقي و فلسفي از بعد معرفت شناختي حاكم بر تأويل‌هاي متن را نشان مي‌دهد، تحليلي از منابع معرفت تأويلي (عقل و قلب) را نيز ارائه مي‌كند كه به سهم خود مي‌تواند به فهم عميق‌تر و كاربردي‌تر حكمت متعاليه كمك شاياني كند.