«تبعيض مثبت» يا «تبعيض رَوا»؟ تأملي بر مفهوم‌شناسي تبعيض در نظام حقوقي ايران؛ مطالعه موردي «بومي‌گزيني‌هاي استخدامي»

معناي لغوي »تبعيض « دلالتي بر مثبت يا منفي بودن اين مفهوم ندارد، لكن در اصطلاح حقوقي به‌عنوان يك مفهوم منفي شناخته مي‌شود. »تبعيض مثبت « به عنوان يك مفهوم نوظهور در حقوق عمومي، از مطالعات تطبيقي، وارد مباحثات علمي داخلي شده است. نظر به برخي ابهامات در خصوص اين مفهوم، مقنن اساسي از مفهوم »روايي تبعيض « بهره برده كه بسط نظري آن مي‌تواند زمينه‌ساز تحقق »عدالت « در معناي مورد نظر مقنن اساسي باشد. از اين رو، مسئله اصلي پژوهش حاضر »بررسي تفاوت‌هاي نظري تبعيض مثبت و تبعيض روا و رويكرد نظام حقوقي ايران نسبت به اين دو مفهوم « است كه با روش توصيفي تحليلي بررسي شده است. در ادامه نسبت ميان »بومي‌گزيني‌هاي استخدامي « با »تبعيض روا « به عنوان يك مطالعه موردي واكاوي شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه پيوندي ناگسستني ميان »تبعيض روا « و »عدل « در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران وجود دارد. معناي »عدل « نيز به »تناسب « نزديك است. »تبعيض مثبت « كه ريشه در »برابري « و »مساوات « دارد، در نظام حقوقي ايران جايگاهي ندارد. در خصوص بومي‌گزيني استخدامي نيز بايد با تفكيك ميان بومي‌گزيني در مناطق عادي و محروم، هر مصداقي از بومي‌گزيني بر مفهوم »تبعيض روا « عرضه شود. رويه ديوان عدالت اداري نيز اين تفكيك را پذيرفته است.