واكنش رشد و عملكرد ارزن (Panicum miliaceum L.) معمولي به مصرف سطوح مختلف كود دامي و سولفات ‌روي

كاربرد كودهاي دامي به‌همراه عناصر ريز مغذي از جمله راه كارهاي مناسب جهت دستيابي به اهداف كشاورزي اكولوژيكي است، كه مي تواند توليدات كشاورزي را در مكان و زمان افزايش دهد و به بهبود عملكرد كمّي و كيفي گياهان زراعي منجر شود. ارزن (Panicum miliaceum L. گياهي يك‌ساله است كه در مناطق خشك و نيمه خشك رشد مي كند و بعد از گندم، برنج، ذرت و جو مهم‌ترين گياه يك‌ساله جهان محسوب مي گردد و يكي از بهترين محصولات براي توليد علوفه و دانه است. به همين دليل و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﮐﻮد دامي و ﺳﻮﻟﻔﺎت روي ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰاي ﻋﻤﻠﮑﺮد ارزن معمولي (Panicum miliaceum L.)، آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﻪ‌ﺻﻮرت ﻓﺎﮐﺘﻮرﯾﻞ در قالب طرح ﺑﻠﻮك‌ﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﮑﺮار در سال 1397 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بيرجند اجرا شد. فاكتورهاي ازمايش شامل ﮐﻮد دامي (گاوي) (صفر، 10، 20 و 30 تن در هكتار) و ﺳﻮﻟﻔﺎت روي (صفر، 60 و 90 كيلوگرم در هكتار) بودند. همچنين، يك كرت شاهد مبتني بر مصرف كود شيميايي (NPK) در هر بلوك در نظر گرفته شد و اثر اين تيمار در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي، با ساير 12 تركيب تيماري حاصل از مصرف كود دامي و سولفات روي مقايسه شد. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد زيستي، شاخص برداشت و محتوي رويِ بذر بودند. نتايج نشان داد مصرف 60 كيلوگرم در هكتار سولفات روي باعث بهبود تمامي شاخص هاي رشد و عملكرد ارزن شد و بيشترين محتوي رويِ موجود در بذر با كاربرد 60 و 90 كيلوگرم در هكتار از كود مذكور حاصل شد. بيشترين عملكرد دانه و زيستي در تيمار مصرف 60 كيلوگرم سولفات روي مشاهده شد كه در مقايسه با شاهد (بدون كود) به ترتيب 36 و 6.6 درصد افزايش داشت. بيشترين مقادير صفات مورد مطالعه با مصرف 30 تن در هكتار كود دامي به دست آمد و عملكرد دانه در اين سطح كودي 138 درصد بيشتر از شاهد بود و در نهايت، منجر به افزايش 14.4 درصديِ شاخص برداشت شد. تيمار كود شيميايي (NPK) در مقايسه با تيمار بدون كود منجر به بهبود تمامي صفات مرتبط با رشد و عملكرد گياه شد.