تأثير بيوچار، ازتوباكتر و هم‌زيستي ميكوريزايي بر عملكرد، محتواي عناصر غذايي و خصوصيات فيتوشيميايي توتون (Nicotiana tabacum L.) گرمخانه‌اي

اين تحقيق به‌منظور بررسي اثر دو نوع كود زيستي به همراه بيوچار بر عملكرد، محتواي عناصر غذايي و تركيبات شيميايي برگ توتون (Nicotiana Tabacum L.) طي دو سال زراعي 1396 و 1397 در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات و آموزش تيرتاش به اجرا درآمد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل 2×2×3 در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه فاكتور بيوچار در سه سطح (صفر، چهار و هشت تن در هكتار)، ميكوريزا و ازتوباكتر هر يك در دو سطح (با كاربرد و بدون كاربرد) در چهار تكرار اجرا شد. با توجه به نتايج، تفاوت آماري معني‌دار بين كاربرد مقادير چهار و هشت تن بيوچار در هكتار در اكثر صفات مورد مطالعه ديده نشد. بر اين اساس كاربرد چهار تن بيوچار در هكتار موجب افزايش عملكرد برگ تر به‌ميزان 11 درصد، عملكرد برگ خشك 12 درصد، محتواي نيتروژن، فسفر و پتاسيم برگ به‌ترتيب 13، 20 و 15 درصد و محتواي نيكوتين و قند برگ به‌ترتيب 18 و 24 درصد گرديد. كاربرد ميكوريزا نيز اثر مثبت و معني‌دار بر روي صفات ارزيابي شده داشت. به‌طوري‌كه عملكرد تر و خشك، محتواي نيتروژن، فسفر و پتاسيم برگ با كاربرد ميكوريزا به‌ترتيب 6، 24، 39 و 15 درصد افزايش يافت. تأثير كاربرد ازتوباكتر بر بسياري از صفات به لحاظ آماري معني‌دار نبود و تنها بر محتواي نيكوتين برگ تأثير مثبت و معني‌دار داشت و موجب افزايش 32 درصدي آن گرديد. نظر به عدم وجود اختلاف معني‌دار بين سطوح چهار و هشت تن بيوچار در هكتار در اغلب صفات مورد ارزيابي و با لحاظ جنبه‌هاي اقتصادي، كاربرد چهار تن بيوچار در هكتار به همراه ميكوريزا با هدف افزايش عملكرد كمّي و كيفي توتون بدون استفاده از كودهاي شيميايي و نيز ازتوباكتر به‌عنوان راهكاري مطلوب در جهت افزايش محتواي نيكوتين و رفع مشكل پايين بودن آن در توتون‌ توليد داخل در مناطق كشت توصيه مي‎‌گردد.