رؤيا در عملكرد نخبگان فرهنگي دوره تيموري

A dream in the thought and action of the cultural elites of the Timurid period

اعتباربخشي به رؤيا و بهره­ برداري از آن، يكي از موضوعات قابل توجه در دوره تيموري است. اين موضوع به ­رغم اهميت آن در شناخت روحيه و فرهنگ ايرانيان، كمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي، به بررسي رؤياهاي ادعايي نخبگان دوره تيموري (913-771ق) پرداخته است، تا شناخت بيشتري درباره باورها و انديشه‌هاي عامه مردم و نيز حيات فرهنگي ايران در دوره تيموري به دست آورد. نتايج اين بررسي‌ نشان داد كه در دوره تيموري توسعه هنر و پيدايش و افزايش ابداعات هنري، گاه به رؤياهايي نسبت داده شده كه ريشه در آرزوها، خواسته ­ها، تمنيات و ضمير ناخودآگاه نخبگان داشته است. بر اين اساس، تصميم ­گيري درباره امور مختلف، از جمله پيروي از يك استاد، تأليف كتابي خاص و تأييد مطالب آن، يادگيري و ترويج سبك هنري خاص، آگاهي از صحت و ضعف احاديث و، يا حصول به دانشي خاص، گاه از مجراي رؤيا انجام مي ­شد.

Dream interpretation was a norm during the Timurid period. This issue, despite its importance in understanding Iranian culture, has received not enough attention from researchers. This research by using the descriptive-analytical method examines the alleged dreams of the elites of the Timurid period (771-913 AH). The purpose of the study is to gain more knowledge about the beliefs and ideas of the people and the cultural life of Iran in the Timurid period. This research shows that in the Timurid period, some scholars believe that the development of art and expansion of artistic innovations were attributed to dreams that were rooted in the wishes, desires, aspirations, and subconscious minds of the elite. Accordingly, making decisions about various matters, including choosing a special topic for a book and confirming its contents, promoting a particular artistic style, and recognizing the correctness of weakness of hadiths sometimes were interpreted based on the dreams of the elites.