بازيابي زمينه‌هاي تحديد قبا و عبا به روحانيت شيعه در عصر قاجار

A Study on the Main Causes of Cloak and RobeLimitation to Shiite Clerics in Qajar Era

در بازه طولانيِ فرمانروايي قاجاريان، سردمداران حكومتي با نگاه به غرب در پوشش جامعه تغييراتي ايجاد كردند كه عامه مردم را تحت­تأثير قرار داد. در اين بين، علماي ديني شيعه با حفظ پوشش تاريخي خود از ديگران متمايز شدند. هدف اين مقاله، واكاوي زمينه­ هاي انحصار قبا و عبا ـ به عنوان اصلي­ترين اجزاي تن ­پوش ـ به اين قشر از جامعه است. بدين قرار پرسش اين خواهد بود كه چرا و چگونه قبا و عبا به‌ عنوان تن­ پوش روحانيت شيعه در ايران شناخته شد؟ فرضيه آنكه براي بازيابي اين چگونگي بايد به تحولات رسمي و غيررسمي جامگاني عصر قاجار رجوع كرد. نتيجه بررسي­ ها به شيوه توصيفي­ ـ تحليلي نشان مي­دهد با تغيير پوشش رسمي دربار و تبعيت قشر متوسط جامعه شهري از ايشان، صورت ظاهري جامه مردم دگرگون شد. در اين بين، روحانيون ديني با ممارست در سبقه فرهنگي و حفظ تن ­پوش قبا و عبا، از ديگران متمايز شدند و وجه نمادين كسوت ايشان در ايران تقويت شد.

During the long reign of the Qajar dynasty, the government officials looked to the West and made changes in society that affected the general public. But, Shiite religious scholars distinguished themselves by maintaining their historical clothes. The purpose of this article is to investigate the reasons for the monopoly of robes by this segment of society. The study seeks the question that why and how this kind of cloths became known as the special clothes of the Shiite clergy in Iran? The author argues that in order to undertand this topic, we should distinguish between the official and unofficialpments clothes in the Qajar era. The research through the descriptive-analytical method shows that by changing the official clothes of the court that the middle class of urban society followed, the appearance of the people changed. But religious clerics were distinguished from others by practicing their cultural background and strengthened the symbolic sign of this group in Iran.