شناسايي و اولويت‌بندي تورش‌هاي رفتاري غالب در بازار بورس اوراق بهادار تهران

Identification and Prioritization of Dominant Behavioral Biases in Tehran Stock Exchange

شناسايي و اولويت‌‌بندي تورش‌‌هاي رفتاري غالب در بازار سرمايه سبب مي‌‌شود تا سرمايه‌‌گذاران و فعالان اقتصادي با آگاهي از آنان به اتخاذ اقدامات مقتضي به منظور مقابله با اثرات احتمالي ناشي از اين تورش‌‌ها كه فرايند تصميم‌‌گيري را دچار اختلال مي‌‌نمايند، بپردازند. براي مرتفع نمودن اين امر در پژوهش حاضر به اولويت‌‌بندي تورش‌‌هاي رفتاري تاثيرگذار بر تصميم‌‌گيري سرمايه‌‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار تهران اهتمام ورزيده شده است. در مطالعه‌ پيش‌روي به منظور مرتفع نمودن هدف اصلي پژوهش، ابتدا با بررسي ادبيات پژوهش، تورش‌‌هاي رفتاري اين حوزه شناسايي گرديد و سپس با اجماع نظر خبرگان و فعالان بازار سرمايه، 44 تورش براي بازار بورس اوراق بهادار تهران شناسايي و در قالب پنج گروه پديده‌‌هاي غيرعادي، شناختي، ادراكي، شهودي و احساسي طبقه‌‌بندي شدند. در انتها نيز با استفاده از داده‌‌هاي مستخرج از پرسشنامه‌‌هاي تكميل شده از جانب خبرگان و فعالان بازار سرمايه، به اولويت‌‌بندي تورش‌‌هاي رفتاري در بازار بورس اوراق بهادار تهران به‌وسيله‌ فرايند تحليل شبكه‌‌اي فازي پرداخته شده است. يافته‌‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه تورش‌‌هاي احساس لذّت، توهم كنترل و كوتاه‌‌نگري به ترتيب با اوزان 0.02983, 0.01654 0.0559 سه تورشي هستند كه از اولويت بالاتري نسبت به ساير تورش‌‌ها برخوردار گرديده‌‌اند. نتيجه‌ حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه تورش احساس لذّت از گروه احساسي و تورش وطني از گروه شناختي به ترتيب بيشترين و كمترين درجه‌ اهميت را در نزد فعالان بازار سرمايه به خود اختصاص داده‌‌اند.

Identifying and prioritizing the dominant behavioral bias in the capital market makes it possible for investors and economic activists, with knowledge about them, to take appropriate measures to deal with the potential effects of these biases which disturbs the decision-making process. In order to overcome this, the present research has focused on prioritizing behavioral biases that affecting on investors decision making process in Tehran Stock Exchange. In the present study, in order to overcome the main objective of the research, in the first step of research, behavioral biases in this area were identified by reviewing the research literature and then, with the consensus of experts and investors who works in the capital market, 44 biases were identified for Tehran Stock Exchange and categorized into five groups like anomalous phenomena, cognitive, perceptual, intuitive and emotional. In the end, priority of behavioral biases in the Tehran Stock Exchange was investigated through Fuzzy-Analytic Network Process by using the extracted data from completed questionnaires by investors and investors of the capital market. The findings of the research indicate that the pleasure principle, illusion of control and self-control biases, with weights of 0.02983, 0.01654 and 0.0559, are three biases which have a higher priority than others. The result of this research shown that the pleasure principle bias in the emotional group and Home bias in the cognitive group, has the highest and lowest level of priority among the investors who works on the capital market.