روند مهاجرت و استقرار مهمترين متحدان امويان در شمال جزيره العرب، قبايل قضاعه و كلب

The Process of Migration and Settlement of the Most Important Allies of the Umayyads in the North of the Arabian Peninsula: the Qoda′a and Kalb Tribes

آگاهي از تاريخ اسلام بدون شناخت قبايل امكان­پذير نيست. قبايل منتسب به قضاعه، به‌ويژه كلب در دورۀ پيشااسلامي و پس از اسلام قدرتي تأثيرگذار داشتند و گسترۀ وسيعي از جغرافياي جزيره­العرب را در اختيار داشتند. نگارندۀ اين پژوهش گزاره­هاي تاريخي قبيله و يافته­هاي باستان­شناسي را با روش توصيف و تبيين تاريخي مورد بررسي قرارداده تا مسئلۀ اصلي آن را كه تعيين خاستگاه قضاعيان و بني­كلب، علل مهاجرت و دوره­هاي استقرار آنها در مناطق مختلف است، پاسخ دهد.  نتايج پژوهش گويا­ي آن است­ كه قضاعيان با كوچ از يمن در قرن دوم ميلادي، در مركز جزيرهالعرب مستقر گرديدند و سپس در شمال جزيره­العرب صاحب سرزمين­هاي مهمي شدند. از اين ­رو، با جمعيت زياد و سرزمين­هاي پهناور مورد توجه حكومت­ها قرار گرفتند و مناسبات سياسي، اقتصادي و خانوادگي برقرار كردند. پس از فتحِ مركز تجمع آنها در دُومَه­الجَندل توسط مسلمانان، به شام و دمشق رفتند و در نتيجۀ پيوند خانوادگي با بني­اميه، اصلي­ترين متحد سياسي امويان شدند. اين‌گونه حضور كلبيان در شمال ­آفريقا و اندلس رقم ­خورد.

Obtaining full knowledge of the Islamic history is not possible without knowing the relevant tribes. The Qoda′a and Kalb tribes were influential in the Arab history and controlled a wide area of ​​the Arabian Peninsula. This study describes the historical propositions of the “tribe” and the archeological findings using historical description and explanation in order to answer its main question, which is to determine the origin of the Qoda′a and Kalb, the causes of migration and their settlement periods in different regions. The results of the research show that members of Qoda′a tribe migrated from Yemen, then settled in the center of the Arabian Peninsula. Hence, they came to the attention of governments and established political, economic, and family relations with them. After the conquest of their gathering center in Duma al-Jandal by the Muslims, they went to Syria, and as a result, the familial relationships between them and Umayyads caused them to become the main political ally of the Umayyads.