قراءات منسوب به اهل بيت عليهم السلام و رسم المصحف

Attributed Qira’at to Ahl al-Bayt (Peace be upon them) and Rasm al-Mushaf

دو علم قرائات و رسم‌ المصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن كريم مي‌باشند كه از يكديگر تأثير و تأثّر بسياري مي‌پذيرند و همواره به عنوان موضوعات چالش‌برانگيز علوم قرآني مطرح بوده‌اند. در اين ميان قرائات منسوب به اهل‌بيت(ع) با وجودي كه از جمله قرائات شاذ به شمار مي‌آيند، به سبب انتسابشان به معصومين(ع) و به جهت وجوه تفسيري، از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. از منظر ابن الجزري (833 ق) يكي از شروط صحت قرائات، مطابقت قرائت با رسم يكي از مصاحف عثماني ولو به صورت احتمالي است. سوال اين جاست كه قرائات منسوب به اهل بيت (ع) به چه ميزان با اين شرط منطبق هستند. روش تحقيق اين مقاله با استفاده از منابع مكتوب اين علوم، توصيفي _ تحليلي _ موردي است. اين پژوهش به روي 500 قرائت منسوب به اهل‌بيت(ع) تمركز نموده است كه از ميان اين قرائات در نگاه نخست ، 312 قرائت كاملاً مطابق با رسم و 188 قرائت مخالف با رسم تلقي مي‌شود. امّا در بررسي‌هاي مجدد از طريق هفت روشِ دستاورد اين مقاله، 55 قرائت ديگر مطابق با ديدگاه ابن الجزري، موافق با رسم محسوب مي‌شود.

Qira’at and Rasm al-Mushaf are one of the factors of understanding, researching and reading the Holy Quran, that affect and effect on each other. They have always been considered as challenging subjects of Quranic sciences. Although, the Quran attributed to the Ahl al-Bayt (P.B.U.Th) are among Shawadhdh Qira’at, but because of their attribution to the Ahl al-Bayt(P.B.U.Th) and interpretive aspects are of particular importance. From the perspective of Ibn al-Jazari, one of the conditions of the authenticity of the Qira’at is the conformity of Rasm al-Mushaf with at least one of the Masahef al-Amsar, even if possible. The question is that how much the Qira’at attributed to the Ahl al-Bayt (P.B.U.Th) corresponds to this condition. The research method of this paper is descriptive-analytical- case study using written sources of these sciences. This study focuses on 500 Qira’at attributed to Ahl al-Bayt (P.B.U.Th) . At the first glance, among these Qira’at, 312 are completely in accordance with the Rasm al-Mushaf and 188 are considered as opposed to the Rasm . However, in re-examining through seven methods of achievement of this paper, 55 other Qira’at, according to the Ibn al-Jazari's viewpoint are considered in accordance with the Rasm al-Mushaf.