تاثير تغيير كاربري مراتع بر ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك با تاكيد بر پايداري خاكدانه‌ها (مطالعه موردي: مراتع صلوات آباد سنندج)

پژوهش حاضر با هدف بررسي اثر تبديل مرتع به كاربري هاي زراعي و باغي بر ويژگي‌هاي مهم خاكي از جمله پايداري خاكدانه در حوضه صلوات آباد در شرق سنندج انجام شد. براي اين منظور، همزمان با رشد غالب گياهان با پيمايش صحرايي چهار كاربري شامل 1) مرتع 2) باغ 3) نخودزار 4) گندم زار به عنوان محدوده مطالعاتي انتخاب شدند و 42 نمونه خاك به صورت تصادفي-سيستماتيك برداشت گرديد. سپس فاكتورهاي فيزيكيشيميايي خاك شامل پايداري خاكدانه، نيتروژن كل، كربن كل و كربن آلي ذره اي هر نمونه در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه در اثر تبديل مرتع به سه كاربري باغ، نخودزار و گندم زار، پايداري خاكدانه، كربن آلي ذره اي در سطح 5 درصد، كربن آلي كل و نيتروژن كل در هر سه كاربري در سطح 1 درصد به طور معني داري كاهش يافتند. در كاربري هاي باغ، نخود و گندم، پايداري خاكدانه به‌ترتيب 35.51، 25.94 و 19.56 درصد، كربن آلي ذره‌اي به‌ترتيب 62.5، 79.16 و 75 درصد، كربن آلي كل به‌ترتيب 23.63، 50 و 49.09 درصد و نيتروژن كل به ترتيب 31.25، 62.5 و 75 درصد كاهش نشان داد. با توجه به نتايج اين تحقيق تبديل مراتع به هر كدام از كاربري هاي زراعي و باغي غيرقابل قبول است اما در صورت اجبار به تبديل، كاربري باغ پيشنهاد مي گردد زيرا باغ اثرات منفي كمتري نسبت به گندم زار و نخودزار برروي فاكتورهاي كيفي خاك دارد. همچنين در تبديل كاربري مرتع به زراعي تاكيد مي گردد در حد امكان جهت حفظ تعادل بين ورود و خروج زي‌توده ورودي به بستر خاك، از خروج يا آتش‌سوزي باقيمانده كاه و كلش، يا چراي دام پس از برداشت محصول جلوگيري شود.