شبيه‌سازي شاخص هاي بهره وري آب با استفاده از مدل اگروهيدرولوژيكي SWAP و مقايسه آن با شرايط مزرعه‌اي در خاك‌ شاليزاري

در دهه هاي اخير مدل هاي زيادي براي شبيه سازي مديريت آب در مزرعه بسط يافته و تمركـز اصـلي پژوهش گران بـه‌دسـت آوردن محصـول بيشـتر بـه ازاي واحد آب مصرفي است. بهره وري آب بيان گر مقدار عملكرد محصول به ازاي هر واحد آب كاربردي است. با توجه به محدوديت منابع آب و مصرف بهينه آن در راستاي صرفه‌جويي و افزايش بهره‌وري آب، پژوهش حاضر با هدف شبيه‌سازي شاخص هاي بهره وري آب براي محصول برنج رقم هاشمي با استفاده از مدل آگروهيدرولوژيكي SWAP در خاك‌هاي شاليزاري در مقياس مزرعه‌اي انجام شد. براي اندازه گيري مقدار تبخير-تعرق واقعي از دو لايسيمتر ته بسته استفاده شد. مقدار تبخير-تعرق به‌صورت روزانه اندازه گيري و بهره‌وري آب آبياري (WPir) و بهره وري بر حسب تبخير-تعرق (WPET) محاسبه گرديد. سپس مقادير اندازه‌گيري‌شده با برآورد‌شده از مدل SWAP مقايسه شدند. نتايج نشان داد كه مدل SWAP از دقت بسيار خوبي در برآورد ميزان عملكرد (90/0R2= و 73/648RMSE= ) و ميزان آب مصرفي در فرايند تبخير-تعرق (89/0R2= و 07/164RMSE=) برخوردار مي باشد. با استفاده از مدل واسنجي شده SWAP، شاخص هاي بهره‌وري آب حاصل از تقسيم عملكرد بر تبخير- تعرق (WPET) و عملكرد بر آب آبياري (WPir) در مزرعه مورد مطالعه به ترتيب برابر با مقدار 876/0 و 553/0 كيلوگرم بر متر مكعب تخمين زده شد. همچنين نتايج نشان داد كه با افزايش راندمان آبياري، حذف نفوذ عمقي و كاهش تبخير كارايي مصرف آب به ميزان 30% افزايش مي‌يابد. به طور كلي به منظور مديريت صحيح مزارع شاليزاري در سطح نسبتا وسيع و با در نظرداشتن عملكرد مطلوب محصول در زمان برداشت، توجه جدي به بهره وري آب و ارتقاي آن با اعمال روش هاي كارآمد يكي از مؤثرترين راه‌هاي مقابله با بحران كم آبي و افزايش كمّي و كيفي توليدات برنج مي باشد.