بهينه‌سازي الگوي كشت محصولات كشاورزي در راستاي مديريت مصرف آب در شهرستان گرگان

توسعه كشاورزي بستگي به استفاده بهينه از منابع دارد و استفاده بهينه از منابع در گرو تخصيص بهينه زمينهاي كشاورزي به محصولات مختلف است. هر كشاورز در طول يك فصل زراعي محصولات مختلفي را كشت مي‌كند اما هيچ قطعيتي وجود ندارد كه اين الگوي زراعي مورد استفاده توسط كشاورز، الگوي كشت بهينه باشد. با توجه به اهميت و نقش الگوي بهينه كشت در توليد پايدار محصولات كشاورزي، هدف اين مطالعه ارائه الگوي بهينه كشت محصولات زراعي شهرستان گرگان تحت سه سناريو بهينه سازي حداكثر سازي بازده اقتصادي، حداكثر سازي توليد و حداكثر سازي همزمان بازده اقتصادي و توليد با تاكيد بر مديريت مصرف آب مي‌باشد. در اين راستا جهت دستيابي به الگوي بهينه كشت با اهداف مورد نظر از الگوريتم ژنتيك و براي بدست آوردن نياز آبياري از نرم افزار CROPWAT استفاده شد. محصولات زراعي مورد بررسي شامل گندم، جو، برنج، سويا، آفتاب گردان، باقلا، پنبه و ذرت علوفهاي مي‌باشد. نتايج تحقيق نشان داد الگوي كشت فعلي منطقه بهينه نبوده است. بر اساس نتايج حاصل از بهينه سازي با الگوريتم ژنتيك، محصول ذرت علوفه‌اي، از الگوي كشت حذف شده و سطح زير كشت برنج نسبت به الگوي كشت فعلي منطقه، در تمام سناريو‌هاي بهينه‌سازي كاهش يافته است. سطح زير كشت محصولات آفتاب گردان و سويا در هر سه سناريو افزايش يافته و جايگزين محصولات برنج و ذرت علوفه‌اي شده‌اند. محصولات گندم و سويا بيشترين سطح زير كشت را در سناريو‌هاي بهينه‌سازي به خود اختصاص داده‌اند و كمترين ميزان سطح زير كشت در هر سه سناريو نيز مربوط به محصول پنبه مي‌باشد. در وضعيت فعلي كل ميزان مصرف آب m3 106 × 213.626 مي‌باشد كه پس از بهينه‌سازي m3 106 × 23.427 كاهش مي‌يابد.